Als God bestaat…
'Er zijn momenten dat alles klopt, momenten dat het menselijk streven iets van het leven te maken, zin te geven aan iets wat betekenisloos is, haar met verwondering vervult.'
Volgens een joodse mythe zouden er 36 rechtvaardigen zijn, die zonder elkaar te kennen de wereld in stand houden. God zou genoegen scheppen in mensen die onafhankelijk van elkaar schijnbaar zinloze handelingen verrichten vanuit liefde en toewijding. De laatste is hij of zij die de rechtvaardigen vindt, waarna alles weer van voren af aan begint.
Dit interessante gegeven heeft Richard Osinga (1971), ex-diplomaat en ondernemer, geïnspireerd tot het schrijven van 36 korte verhalen, die zich in verschillende tijden en meestal verre landen afspelen. Wie de rechtvaardigen zoekt is achterstevoren ingedeeld. Het begint met een epiloog, daarna met hoofdstuk 36 en eindigt met hoofdstuk 1. Dat schept aanvankelijk enige verwarring, maar eigenlijk maakt het niet veel uit in welke volgorde je de verhalen leest.
Sommige verhalen gaan over mensen die patronen zoeken die er niet zijn, zoals een rechercheur die een moord onderzoekt, een natuurkundige die alles alleen maar kan begrijpen aan de hand van formules of een tegendraadse literatuurwetenschapper die ondanks redenen voor twijfel ervoor kiest om te geloven in het bestaan van een bepaald manuscript.
‘Wie zijn leven doorbrengt met het herhalen van steeds dezelfde handelingen, mist de gelegenheid zijn verstand te scherpen.'
Andere verhalen gaan over mensen die binnen een bepaalde traditie zijn opgegroeid en te maken krijgen met veranderingen. Zij staan voor de keus om de traditie te doorbreken en buiten de gebaande paden te treden, zich open te stellen voor andere manieren van denken of juist de tradities door te geven aan buitenstaanders.
Tijd is een motief dat op verschillende manieren terugkeert. Aan de ene kant is er de voortschrijdende tijd die verandering met zich meebrengt, aan de andere kant is er een gevoel van eeuwigheid alsof de tijd stil staat, of de gedachte dat alles zich herhaalt. In enkele verhalen worden ook zinnetjes ritmisch herhaald, een thema met variaties, wat een muzikaal effect heeft.
Een ander motief is het afleggen van het ego. Een Perzische koning krijgt de oproep van een Indiase dichteres om voor het dichterschap te kiezen, als hij zin wil geven aan zijn leven. En een christelijke arts ontdekt dat een schijnbaar barbaars Indiaans ritueel om alle bezittingen weg te geven of te verbranden overeenkomsten vertoont met de lessen uit de Bijbel.
Wat de verschillende verhalen het meest met elkaar gemeen hebben, is de sfeervolle beschrijving van de couleur locale. Binnen een paar regels verplaats je je in een andere, verre cultuur. Wat er waar is of verzonnen, doet er natuurlijk niet toe. Osinga etaleert zijn eruditie, niet alleen door het gebruik van woorden uit andere talen, maar ook door de verwijzingen naar werk van schrijvers als Borges, Cervantes en Thornton Wilder. Dat is leuk voor de lezer die dat herkent en begrijpt, maar kan ergernis opwekken bij de minder 'geleerde' lezer.
De samenhang tussen de verhalen is lastig te bepalen. In hoeverre alle hoofdpersonen werkelijk rechtvaardig zijn, kun je je afvragen. Het raadsel blijft in stand. Of het echt nodig was om het getal 36 vol te maken, is ook de vraag. Het maakt een geconstrueerde indruk. Sommige verhalen zijn heel mooi en intrigerend, andere voegen weinig toe of spreken minder tot de verbeelding. Na lezing van het hele boek ben je veel vergeten. Dat is het nadeel van korte verhalen en een veelheid van personages die allemaal vluchtig worden getypeerd. Het kan je er wel weer toe aanzetten om opnieuw te beginnen en daarbij de omgekeerde volgorde te kiezen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Inge Deutekom
Gesponsord
Als Jolenes helikopter crasht in Irak, moet ze terugkeren naar het huwelijk en gezin dat ze onder hoogspanning achterliet. Schrijf je nu in voor de Hebban Leesclub.
Beth leidt een gelukkig leven met haar man Frank op hun schapenboerderij, maar dan komt haar jeugdliefde Gabriel terug, met wie ze als zeventienjarige een intense zomer beleefde. Bekijk alle Boekenweektips.
Fayes vader bedreigt niet alleen haar, maar ook haar dierbaren en levenswerk, het bedrijf Revenge. Ze roept haar vriendinnen om zich heen om de ultieme wraak te plannen. Bekijk alle Boekenweektips.
In concentratiekamp Westerbork doet jonge moeder Catharina alles wat nodig is om haarzelf en haar zoon te laten overleven. Ze gaat als showgirl dansen in het beroemde kampcabaret. Bekijk alle Boekenweektips.
Isabel woont alleen in het huis van haar overleden moeder, waar alles rustig voortkabbelt tot plotseling haar broer Louis met zijn nieuwe vriendin Eva voor de deur staat. Bekijk alle Boekenweektips.
Een onweerstaanbare schelmenroman over Algot Olsson en een bonte verzameling mensen. Algot stort zich op de mooie en hopelijk lucratieve kunst van het distilleren van brandewijn. Bekijk alle Boekenweektips
Een jonge cartograaf vertrekt naar Amsterdam en tekent voor zijn grote liefde in zijn wereldkaart, vlak naast de evenaar, een 'nog onontdekt' eiland dat haar naam draagt. Bekijk alle Boekenweektips.
Op een koude winteravond belandt de zeventigjarige Leah met haar auto in het water. Hoewel de kade al snel vol mensen staat, doet niemand iets. Tot grote frustratie van studente Mirjam. Bekijk alle Boekenweektips.
De meningsverschillen over hoe het tuincomplex bestuurd moet worden, kunnen elk moment weer oplaaien, maar de grootste dreiging komt van de kant van de gemeente. Bekijk alle Boekenweektips.
Philip Dröge duikt in de curieuze geschiedenis van Nederlandstalig New York en New Jersey en doet dat op de fiets. Een boek dat reisgids, geschiedenisboek en road novel ineen is. Bekijk alle Boekenweektips.
Taalwetenschapper Khalid Mourigh gaat de straat op en de scholen langs om straattaal, het gebruik van Engels en de meertaligheid van het Nederlands te onderzoeken. Bekijk alle Boekenweektips.
Aan het begin van de Eindtijd valt de vrijdenkende engel Astoreth naar de aarde. Hij raakt verzeild in apocalyptische avonturen die hem van Amsterdam naar het Zweedse platteland voeren. Bekijk alle Boekenweektips.
Een meisje en een vis denken beiden dat de ander gevangenzit en dus maken ze een wak, maar ze beseffen dat het beter is als ze blijven waar ze zijn. Bekijk alle Boekenweektips.
Terwijl de ambitieuze Pierre groeit in zijn rol op de redactie van een tijdschrift, kelderen de abonneecijfers. Hoe lang moeten tradities en gewoontes in stand worden gehouden? Bekijk alle Boekenweektips.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog raken de levens van Luna en haar vader, de Joodse Rifka, de Indiase Chandar en Thiemen met elkaar verweven op een manier die zij niet voorzien. Bekijk alle Boekenweektips.
Eliza had zes broers, maar alleen Krekel is nog over. Een bangerik, een huilebalk, een blok aan haar been, eigenlijk. Alles gaat mis, maar Eliza en Krekel blijven zoeken naar hun verdwenen broers. Bekijk alle Boekenweektips.
Als de literaire bundel van zware crimineel Derek L. op het punt staat te verschijnen, mag hij tijdens zijn weekendverlof van de gevangenis aanwezig zijn op zijn eigen boekpresentatie. Bekijk alle Boekenweektips.
In dit hartstochtelijke pamflet toont docent Karim Amghar aan hoe mbo'ers nog steeds te maken hebben met onderwaardering, terwijl ze onmisbaar zijn voor de samenleving. Bekijk alle Boekenweektips.
Wanneer Hitler aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog Oostenrijk binnenvalt, moeten vijf hechte vrienden kleur bekennen. Kun je een ander ooit ten diepste kennen? Bekijk alle Boekenweektips.
Iemand breekt in bij Simon en beweert dat ze beiden vastzitten op een alternatieve belevingsvakantie. Het is het begin van een aangrijpende speurtocht. Bekijk alle Boekenweektips.
Stine Jensen verkent hoe mediastormen kunnen ontstaan en hoe je filosofie kunt inzetten om ze te duiden. Bekijk alle Boekenweektips.
Een kleurrijke groep outcasts raakt betrokken bij het mysterie van Salomé Abergel, de beroemde kunstenares die op het hoogtepunt van haar carrière plotseling verdwijnt. Bekijk alle Boekweektips.
Als Hitler aan de macht komt, vluchten Eva en Itzhak naar het conservatieve Zeeland. Daar haalt het gevaar hen in en Eva zal moeten kiezen. Bekijk alle Boekenweektips.
In de persoonlijke verhalen van Rusland-correspondent Iris de Graaf lees je hoe het is om als jonge vrouw verslag te doen vanuit Moskou, in het land van haar grootmoeder. Bekijk alle Boekenweektips.
Het is ronduit indrukwekkend wat we weten van onze moedertaal, wat we ermee kunnen, en hoe we dingen haarfijn aanvoelen. Bekijk alle Boekenweektips.
Sinds 2015 zit Astrid Holleeder ondergedoken, wat enorme impact heeft op haar leven en dat van haar familie. Ze vertelt over de dagelijkse routines, constante waakzaamheid en haar angst. Bekijk alle Boekenweektips.
