Het streven naar perfecte desinteresse
‘De sloppenwijk is een bijenkorf van modder, cement, plastic, karton, elektriciteitsdraden en uitwerpselen, alsof de aarde eerst alles heeft verzwolgen en daarna uitgebraakt (…) Ondanks de chaos, de vuiligheid, de ziekmakende stank, de ratten, de honden en katten, heerst er een serene sfeer, als in het oog van een storm’.
India staat bekend als het land van extreme contrasten: materiële schoonheid en rijkdom tegenover armoede, lelijkheid en verschillende vormen van spiritualiteit. Marte Kaan (1979), psychologe en woonachtig in New Delhi, heeft haar debuutroman gewijd aan een knappe, rijke en getalenteerde vrouw die een decadent leven leidt vol feestjes, drank, drugs en seks. Voor buitenstaanders is zij ‘de ambassadeur van de succesvolle eenheid die haar huwelijk is en waarin alles is zoals de mensen het graag zien’, maar vanbinnen voelt ze zich leeg en doelloos. Uit flarden van herinneringen blijkt dat ze als kind emotioneel verwaarloosd is en nooit een vaste plek heeft gekend. Het gebrek aan geborgenheid en grond onder de voeten is uitgangspunt voor deze dunne roman over een dolende ziel.
In een hotelbar ontmoet Lee Maya, een vrouw die haar intrigeert met haar masker van perfecte desinteresse, haar vrije geest en gebrek aan aarzeling. Maya neemt haar mee naar barakken in sloppenwijken waar ze vrouwen bevrijdt die door hun familie verkocht zijn. Ze geeft Lee een boek over het jaïnisme, brengt haar naar een meditatietraining en vraagt Lee om een dag met de misbruikte vrouwen door te brengen. Maar zo plotseling als Maya verschijnt, zo verdwijnt ze telkens weer: “Er was iets met deze vrouw: de huid te wit, de ogen te glasachtig en de kleur van haar karmozijnen lippen te intens. Ze lijkt opeens klein en popachtig”.
Daarnaast wordt Lee uitgenodigd op feestjes van een rijke Indiër, waar ze een spirituele ervaring heeft:
“Ze voelt hoe haar bewustzijn buiten zijn oevers treedt. De vredige, serene plek die ze heeft ontdekt, lokt en de hypnotiserende ervaring zichzelf te ontstijgen is als heroïne”.
Wanneer ze zich weer een keer verloren voelt, gaat ze op advies van Maya naar een jaïntempel. In een witte sari oefent ze daar onthechting. Vier jaar later vertrekt ze naar Amsterdam, waar ze een baan vindt en haar onthechte leven voortzet, tot ze ‘het’ weer verliest. De hoogste vorm van verlichting (salekkana) probeert ze vervolgens te bereiken door zich uit te hongeren, zich van elk verlangen te ontdoen, maar een jonge psychiater ontfermt zich over haar en het is “alsof een zachte hand haar hardheid wegmasseert”. Toch gaat ze terug naar India, om Maya te zoeken, maar bestaat die wel of is zij slechts een zinsbegoocheling, zoals de betekenis van haar naam suggereert? ”Ze is in een staat van constante verandering, geen vastomlijnde meningen en overtuigingen, ze gelooft in niets en is nergens op vast te pinnen”.
De leegte van de hoofdpersoon is voelbaar en wordt min of meer inzichtelijk gemaakt door de flarden van herinneringen aan haar jeugd. De ruimtebeschrijvingen zijn sfeervol en doeltreffend. Kaan lijkt ook een boodschap te willen uitdragen met deze roman, maar die blijft vaag en dat wordt waarschijnlijk mede veroorzaakt door de fragmentarische opbouw. Het boek bestaat uit drie delen: korte hoofdstukken verhalen in chronologische volgorde met gebruik van de derde persoon over wat Lee zoal meemaakt, maar daarbinnen worden tijdsprongen gemaakt die de lezer in verwarring brengen. Ineens is er een jaar of zijn er vier jaar verstreken, die achteraf weliswaar summier worden samengevat, maar de ontwikkeling van de hoofdpersoon niet erg geloofwaardig maken.
Veel wordt niet gezegd of niet duidelijk uitgelegd. De verwarring wordt voor de lezer groter door de korte intermezzi tussen de hoofdstukken, voorafgegaan door een ohm-teken, die in de ik-vorm en een en een enkele keer in de jij- of wij- vorm zijn geschreven. Tot slot is de hoofdpersoon zo onder invloed van drank en drugs of waanvoorstellingen, dat het allemaal niet meer te volgen is voor de nuchtere lezer.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Inge Deutekom
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
