Opgroeien in Nieuwegein
Nieuwegein, een stad in de provincie Utrecht, ontstaan begin jaren zeventig door samenvoeging van de gemeenten Jutphaas en Vreestad. Een ‘groeikern’ zoals er in die periode veel gevormd werden: met overdekte winkelcentra, sportvelden, galerijflats en brede scholengemeenschappen. Owen Donkers groeide er op, in de jaren zeventig en tachtig. In zijn nieuwe roman, Wat je zaait, blikt hij terug op die tijd en geeft daarmee een nauwgezet beeld van zijn jeugdjaren in Nieuwegein.
Donkers (1977) vertrok na Nieuwegein naar Groningen om te studeren, en woonde enkele jaren in Frankrijk en de Verenigde Staten. Wat je zaait is zijn vijfde roman. Zijn debuut, Julien, verscheen in 2009 en daarna schreef hij nog drie romans die grotendeels op zijn eigen levenservaringen gebaseerd zijn, een soort ‘auto-fictie’. Ook Wat je zaait past in dit kader.
Het verhaal begint als de ik-persoon, een schrijver, een theatervoorstelling in Nieuwegein bezoekt. Dit theater blijkt te zijn gebouwd op de plek waar vroeger zijn middelbare school stond. Als man van bijna veertig, halverwege het leven, prikkelt dit zijn herinneringen: ‘Nu ben ik bijna op de helft (..) en overschouw mijn leven. Het strekt zich voor me even ver uit als achter me, maar voor me is alles vaag, daarom kijk ik voornamelijk achter me.’
Een jeugd in Nieuwegein dus. Met jaren-zestig-ouders, oorspronkelijk een beetje hippie-achtig, die nadat ze jong kinderen kregen hun hippieleven vaarwel zeiden. Ze pasten zich aan: ze zochten een baan en kochten hun eerste huis, in Nieuwegein. De moeder volgde de stroom van alle moeders in de jaren zeventig: het zorgen voor kinderen en het huishouden werd ingeruild voor een leven als ‘werkende moeder’. De vader, die eigenlijk een vrij bestaan wilde, belandde in een ambtenarenbaan, want de rekeningen moesten betaald en kinderen kosten veel geld. De hoofdpersoon en zijn oudere zusje groeien op in dit gezin. Een redelijk gewoon gezin, met de gewone frustraties van een gezin. De vader die soms terugverlangde naar het leven-zonder-verplichtingen, en dat uitte door nogal autoritair te zijn. Een moeder die zich vooral stortte op haar carrière en haar emancipatie. En toen de eerste twee kinderen pubers waren – zo lastig – werden twee nieuwe baby’s gemaakt: nieuwe ronde, nieuwe kansen. Voor de oudere broer en zus reden om zodra het kon het huis te ontvluchten: de hoofdpersoon gaat naar Groningen, met zijn vriendin, de zus gaat gewoon op kamers. Exit Nieuwegein.
De hoofdpersoon, de jongen, is een nogal eenzelvig type, die redelijk door zijn kinderjaren en het puberleven heen laveert. Hij is slim zat, blinkt uit op de basisschool, kan het gymnasium aan, heeft ook vriendinnetjes. Maar hij is ook een puber, helemaal zoals dat moet: te laat thuiskomen, blowen, andere muziek leuk vinden dan je ouders, en je ouders stom vinden. Hij heeft vooral een hekel om zich aan te passen aan de geldende regels, doet dan helemaal niks meer, en krijgt regelmatig gedoe met school. Uiteindelijk moet hij naar een andere school, een scholengemeenschap, en haalt met hangen en wurgen – in acht jaar - zijn vwo-diploma. Hij vertrekt zo snel als het kan, met zijn vriendin, richting Groningen. Veel ambitie heeft hij verder niet, hij wil gewoon schrijver worden, dat is zijn kunstje. ‘Ik zou niks worden, geen plaats innemen in de maatschappij zoals anderen die innamen, studie, baan, normaal, het ging niet gebeuren’. En ook: ‘Ik ben schrijver. Ik heb geen relevante -diploma’s, geen cv, geen eenentwintigste-eeuwse vaardigheden,’ constateert hij, als volwassene. We herkennen hier de jongen (en man) die ook in de andere romans van Donkers opduikt. In Julien is hij de man die naast zijn ambitieuze vrouw het in New York moet zien te redden, in IJsbrood is het de jongen die zich vooral druk maakt over zijn damwedstrijd, terwijl zijn moeder verdwenen is, in Calippo cola is hij degene die ervan droomt een professionele honkballer te worden, maar daar niet in slaagt. De schrijversthema’s bij Donkers zijn duidelijk de gefnuikte verwachtingen, en de aanpassingen die het leven van je vraagt.
Als tijdsbeeld is dit boek wel geslaagd. De jaren zeventig en tachtig, dat is altijd leuk voor degenen die ook in die tijd volwassen werden. De muziek, de drankjes, de kernbom, de moeders die allemaal genoeg hadden van hun moeder- en vrouwrol, de mannen die daardoor in verwarring raakten, zeker herkenbaar. En Owen Donkers weet dat heel raak te beschrijven. Maar als roman is dit boek minder geslaagd. Er gebeurt eigenlijk niks bijzonders, en erg veel ingewikkelds is er ook niet aan de hand. De hoofpersonages zijn gewone mensen, reageren normaal, maken een normale ontwikkeling door. Voor de lezer is het – of je nu uit Nieuwegein komt of niet – weinig verrassend allemaal. Een puber, te strenge ouders, gedoe met vriendinnetjes, hekel aan je ouders, wie had dat eigenlijk niet? En wat is die ouders te verwijten? Ze doen – binnen hun grenzen – hun best de kinderen groot te brengen, en brengen ook geen enorme schade aan. En dat brengt je als lezer tot de vraag: wat is nu het doel van dit boek? Welk groter doel had de schrijver voor ogen? Waartoe is dit boek op aard?
Wat overblijft is een aardig boek, zeker onderhoudend. Als je zelf in die tijd in een ‘’groeikern’ bent opgegroeid herken je veel, en voelt het heel vertrouwd. Maar hemelstormend is het zeker niet.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van inge drewes
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
