Jackson Brodie is terug

Big Sky is de twaalfde roman van de Britse Kate Atkinson. De afgelopen jaren publiceerde zij drie veelgeprezen, bijzondere boeken die zich afspelen rond de tweede wereldoorlog (Life after Life, A God in Ruins en Transcription). Voordien had zij al veel waardering gekregen voor een serie van vier literaire misdaadromans rond het personage Jackson Brodie, die door de BBC tot TV-serie werd bewerkt. En nu ligt er dan Big Sky, het vijfde deel rond dit personage, ook zonder voorkennis goed te lezen. Stukjes voorgeschiedenis worden knap verweven met rake en humoristische beschrijvingen.

Het fijne aan Jackson Brodie is dat hij een vat vol tegenstrijdigheden is. Een harde man, ex-militair en ex-politieman, inmiddels privé-detective met een saaie praktijk gevuld met het schaduwen van ontrouwe echtgenoten en het opsporen van vermiste huisdieren. De toegewijde vader van een tegendraadse puberzoon, resultaat van Jacksons vroegere relatie met de wereldwijze actrice Julia. Jackson, een onverbeterlijk hulpvaardige man met een groot gevoel voor rechtvaardigheid, is nog steeds min of meer geobsedeerd door haar terwijl zij hem misschien alleen gebruikt om op zoon Nathan en op de hond te passen. Hij doorziet dit, weet niet of hij zelf meer met haar zou willen, maar gaat erin mee omdat hij op die manier tenminste de kans krijgt om tijd door te brengen met Nathan.

Tegen het decor van de wijde lucht bij de kliffenkust van North Yorkshire ontvouwt zich een spannend verhaal met meerdere lijnen en veel personages (tip: houd een lijstje bij) die uiteindelijk mooi bij elkaar komen. Het verhaal is zorgvuldig opgebouwd. Het verwijst terug naar nog niet volledig ontrafelde pedoseksuele netwerken in het verleden die verband houden met misdaden in het heden. De informatie is goed gedoseerd. Het bevat een wonderlijke mengeling van wijsheid, wrange humor en cynisme in de kenmerkende stijl van Kate Atkinson.

Wat is die kenmerkende stijl? Een deel van het verhaal is geschreven vanuit het perspectief van Brodie zelf. Hierin lezen we bijvoorbeeld midden in een dialoog of handeling Brodie’s gedachten, waarbij dan plotseling Julia’s snedige commentaar opduikt zoals hij het zich voorstelt of herinnert. Een voorbeeld, als hij praat met een man die net geprobeerd heeft zich van een klif te gooien:

“It was a familiar story. Mid-life crisis, sense of meaninglessness, depression, etcetera. He was a failure, Vince reported. ‘We’ve all been there,’ Jackson said, although in truth he’d never allowed himself more than a glimpse over the edge of the abyss. Jackson had never really seen the point of existential angst. If you didn’t like something you changed it and if you couldn’t change it you sucked it up and soldiered on, one foot after the other. (‘Remind me not to come to you for therapy,’ Julia said.)”

Brodie is iemand die veel naar country- en popmuziek luistert. Soms komen flarden van teksten in zijn hoofd op. Achterin het boek staat een lijst van deze songs waar je een playlist van kunt maken.

Verder is er dus een overvloed aan andere personages die dit boek bevolken, van de wereldwijze Crystal die denkt dat ze achtervolgd wordt en Brodie inschakelt, tot aandoenlijke pubers zoals Nathan en de iets oudere Harry die een vakantiebaantje heeft in een vaudeville-theater in een verlopen badplaats. De scherpzinnige politierechercheurs Reggie (een oude bekende van Brodie) en Ronnie ploeteren eensgezind voort met hun cold case. Ieder personage heeft een geheel eigen stem. Nergens verliest Atkinson haar soepele en scherpe stijl.

“’Are you Mrs Bragg?’ Reggie asked.
‘Maybe,’ the woman said. Well, you either are or you aren’t, Reggie thought. You’re not Schrödinger’s cat.”

Big Sky is geen snelle hard-boiled thriller, al ontbreken de spannende achtervolgingen, gijzelingen en schietpartijen niet. Soms is het razendknappe slapstick, zoals een scène waarin Brodie tegen wil en dank een klierige hangjongere redt van de verdrinkingsdood. De plot zit ingenieus in elkaar. Het misdaadgedeelte mag dan wat traag op gang komen, voor de geduldige lezer is dit weer een geweldig verhaal van een van de betere Britse schrijfsters van dit moment. Waarschuwing: je kunt aan haar boeken verslaafd raken!