Jan Siebelink, zijn bloemen en zijn verloren paradijs

Wie het boek Knielen op een bed violen van Jan Siebelink heeft gelezen, heeft zich een voorstelling kunnen maken van de kwekerij waar de nu tachtigjarige schrijver opgroeide. Deze bloemen en planten met hun kleuren, vormen en geuren hebben zich in zijn hoofd en hart genesteld.

De bloemen van Jan Siebelink bestaat grotendeels uit korte citaten uit de vele boeken die Siebelink schreef in zijn lange schrijversloopbaan, van 1975 tot nu. In al zijn romans en verhalen, van dandy-achtig en decadent tot ontroerend en realistisch, zijn er planten en bloemen. Ze worden meestal met veel gevoel voor detail beschreven, en tegelijkertijd kunnen ze werken als sterke symbolen. ‘De nachtschade is als de giftigheid van een verhaal, de agapanthus de liefde.’ Deze citaten, soms in bewerkte vorm, bevestigen zijn veelzijdigheid als auteur.

De citaten worden afgewisseld met korte nieuwe teksten: herinneringen aan zijn jeugd, zijn vader en de kwekerij. Deze teksten getuigen vooral van het geduld en de toewijding waarmee zijn vader planten en in het bijzonder varens en bloemen opkweekte. De kwekerij is in Siebelink’s geheugen altijd blijven voortbestaan als een verloren paradijs, en het zal geen toeval zijn dat Siebelink ook in zijn recente romans zoals Margje en De buurjongen weer terugkeert naar het vertrouwde decor van zijn kindertijd.

Als schrijver bleef hij zijn leven lang putten uit deze bron en ook uit de vrije natuur waar hij kon rondzwerven. Zelf zegt hij hierover: ’Planten en bloemen zijn voor mij vertrouwde tekens, bakens. Ze horen vanzelfsprekend bij het decor dat ik optrek voor mijn verhaal. Ik bedenk ze niet. Ze dringen zich niet op. Ze zijn er gewoon. Wegwijzers.’

Siebelink houdt van de planten die hij beschrijft. Een enkele keer kan hij het niet laten zijn publiek te voorzien van tips voor het kweken, zoals van de lathyrus. Over zijn sensuele liefde voor bloemen is hij ontwapenend eerlijk: ‘Ik heb eerder de neiging aan bloemen te zuigen dan aan ze te ruiken.’ Als eerbetoon aan zijn vader, die hem de liefde voor planten en bloemen bijbracht, vernoemde Siebelink in 2006 een nieuwe variëteit van het hoornviooltje naar zijn vader, die eveneens Jan Siebelink heette.

De bloemen van Jan Siebelink verscheen in een mooie gebonden uitgave. Op de linkerbladzijden staat de tekst, rechts staan afbeeldingen van de planten en bloemen. Het zijn mooie gedetailleerde afbeeldingen in stemmige gedekte tinten, die ondanks de verschillende gebruikte technieken toch een eenheid lijken te vormen. Ze zijn gekozen door vormgeefster Brigitte Slangen en bij navraag bij uitgeverij De Bezige Bij zijn ze van de hand van verschillende kunstenaars en botanici. Van het internet geplukt, dus. Dit laatste gegeven, en een enkele redactionele misser, doen wat afbreuk aan deze verder interessante uitgave.

Dit boek vormt een bijzondere nadere kennismaking met de wereld van Jan Siebelink. Tegelijk nodigt het uit tot lezen en herlezen van zijn oeuvre.