Sprankelende zwanenzang

Swan Song, de debuutroman van Kelleigh Greenberg-Jephcott, gaat over de beroemde Amerikaanse schrijver Truman Capote en zijn complexe verstandhouding met een zestal beroemde en schatrijke society-echtgenotes. Capote (1924-1984) kennen wij nu vooral nog om zijn true crime roman In Cold Blood. In zijn tijd was hij een publiek persoon; een fascinerende, openlijk homoseksuele man die niet alleen een briljant schrijver was, maar in zijn hoogtijdagen ook een enorm netwerk van allerhande beroemdheden cultiveerde.  

Het boek begint wanneer Capote in 1975 in Esquire een hoofdstuk van een beoogde sleutelroman laat publiceren, waarin hij een van deze zes vrouwen een aantal roddelverhalen (tot dan toe alleen rondgefluisterd maar nooit in druk verschenen) laat vertellen aan een verzonnen journalist. Sommige namen zijn veranderd, maar de vrouwen zijn zeer herkenbaar. Sinds jaar en dag was Capote hecht met hen bevriend. Hij noemde ze zijn Zwanen, om hun elegantie en lange halzen. Ze waren dol op hem; nodigden hem uit voor lunches in Manhattan, verre reizen en logeerpartijen, namen hem in vertrouwen en genoten van zijn vertrouwelijkheden en smakelijke roddels. Ze hadden alleen nooit verwacht dat hij ook hun eigen schandalen publiek zou maken. Over een van Capote’s beste vriendinnen, die ongeneeslijk ziek was, werd een smeuïge anekdote over de ontrouw van haar man opgedist. Een ander verhaal ging over een vroeger ‘per ongeluk’ gepleegde moord, ooit in de doofpot gestopt. Toen de moord in de openbaarheid werd gebracht, pleegde de vrouw die het deed zelfmoord. Van de ene dag op de andere is Capote bij zijn vriendinnen uit de gratie omdat hij hun ergste geheimen heeft verraden. De meeste van hen willen hem nooit meer zien.  

Deze non-fictie roman kent een bijzondere structuur. Sommige hoofdstukken worden verteld in de wij-vorm, waarin de vrouwen terugblikken op Capote en zijn verschillende versies van zijn aangrijpende levensverhaal. Andere stukken worden door een alwetende verteller gebracht. In flashbacks komt zijn geschiedenis met ieder van de zes Zwanen aan bod. De heftige ontstaansgeschiedenis van In Cold Blood komt aan de orde, zijn obsessieve fascinatie met een van de twee moordenaars en de vriendschap met Nelle Harper Lee, zijn vroegere buurmeisje. Er is een uitgebreide terugblik op een legendarisch feest dat hij voor zijn vrienden en kennissen organiseerde. Tot slot wordt zijn eenzame verdere leven geschetst, waarin hij zichzelf langzaam sloopt door drank en drugs. Het boek geeft een boeiende en overtuigende reconstructie van de feiten.  

Razend knap worden de verschillende personages en vooral Truman Capote zelf geschilderd. Zijn aparte manier van zich uitdrukken, met zijn overdreven ‘Southern drawl’, wordt zo in woorden gevangen dat je bijna zijn hoge stem kunt horen. Ook de zes Zwanen zijn kleurrijke personen, ieder met een eigen stem. Het is te merken dat Greenberg-Jephcott uitgebreid research heeft gedaan voor haar boek. Ze heeft zich verdiept in de mogelijke achtergronden van Capote’s verraad en brengt ze overtuigend naar voren zonder een conclusie te forceren. Was het uit frustratie omdat hij voor zijn getrouwde vriendinnen nooit op de eerste plaats kwam, zoals hij ook vroeger voor zijn moeder nooit op de eerste plaats kwam? Uit geldgebrek en de noodzaak om ondanks een writer’s block toch te leveren? Heeft hij zich gewoon verkeken op hoe kwetsend het voor zijn vriendinnen was dat hun geheimen op straat kwamen te liggen? En tot slot: wat is er met de rest van het manuscript gebeurd, waaruit uiteindelijk drie van dit soort hoofdstukken gepubliceerd zijn? Was er überhaupt meer?  

Daarnaast brengt de schrijfster op sprankelende wijze een periode uit de vorige eeuw tot leven die we vooral van films en artikelen kennen, de periode van Breakfast at Tiffany’s en de gloriedagen van de Kennedy’s. Het geheel vormt een krachtig debuut; de zwanenzang van een beroemd schrijver.