Trump, de verkeerde man

De Amerikaanse onderzoeksjournalist en schrijver Bob Woodward (1943) is een levende legende. Hij werkt al bijna vijftig jaar bij de Washington Post en volgde in die tijd negen Amerikaanse presidenten. Het meest bekend is hij van de onthullingen, samen met Carl Bernstein, over het Watergateschandaal. In 2018 verscheen van hem het boek Angst over Trump in het Witte Huis. Hierin beschreef hij de verbijsterende en angstaanjagende gang van zaken onder president Trump, die naar voren komt als een 'emotioneel gestreste (sic), onbestendige en onvoorspelbare leider.' Trump had geweigerd mee te werken aan de totstandkoming van dat boek, wat hij later betreurde.

Eind 2019 heeft Trump besloten zich uitgebreid door Woodward te laten interviewen. Verbazend dat Trump hier de tijd voor heeft genomen middenin de grootste crises die een president kan doormaken: een impeachmentprocedure, een pandemie en een binnenlandse crisis rond het thema Black Lives Matter.

In het boek Woede gaat Woodward eerst terug in de tijd, om te onderstrepen hoe Trump vanaf het begin van zijn presidentschap zijn eigen wispelturige koers heeft gevaren – met name in het buitenlandbeleid, waarbij hij onder anderen zijn ministers van Defensie en Buitenlandse zaken terzijde schoof. Hij nam forse risico’s in een situatie waarin de dreiging van een kernoorlog met Noord-Korea extreem hoog was. De brieven van de kant van Trump waren al bekend, Woodward kreeg daarnaast ook de beschikking over de brieven van Kim Jong-Un zelf. Fascinerende lectuur, zowel voor strategen als voor psychologen. Ook waarschuwingen door de veiligheidsdiensten over de verhouding met Rusland werden door Trump weggewimpeld, en hij overlegde en belde met Poetin en andere buitenlandse regeringsleiders zonder dat hij zijn adviseurs daarbij betrok. Notulen werden niet gemaakt of niet gedeeld.

Halverwege het boek begint Woodward met de weergave van de zeventien interviews met Trump. Trump is dan vol van zijn recente gesprekken met Kim. Het is december 2019, drie maanden voordat de wereld en de VS worden overspoeld met het coronavirus. Eind januari 2020 wordt hij uitdrukkelijk gewaarschuwd dat het virus een enorme nationale veiligheidsdreiging zal vormen. Toch zal Trump in het openbaar nog maanden de mogelijke gevolgen van het virus blijven bagatelliseren. Woodward doet zijn best zich in zijn weergave van de gesprekken en van de feitelijke gebeurtenissen zo neutraal mogelijk te tonen. Naar aanleiding van Trumps soepele relaties met dictators zegt deze:

'"Het is grappig dat hoe harder en gemener mijn relaties zijn, hoe beter ik met ze op kan schieten. Snap je? Leg mij dat eens uit, ja?"
Dat hoeft niet zo moeilijk te zijn, dacht ik, maar ik zei niets.'

Tussen de regels door is Woodwards positie duidelijk, bijvoorbeeld wanneer hij Trump aan de tand voelt over diens houding ten opzichte van Black Lives Matter. Deze tweede helft van het boek bevat weinig opzienbarends voor wie het nieuws het afgelopen jaar intensief gevolgd heeft. Het narcistische gesnoef van Trump, zijn wispelturigheid en zijn gewoonte om capabele mensen, die hij niet meer kan gebruiken, opzij te schuiven en te verguizen zijn bekend. Toch is het indrukwekkend om te zien hoe Woodward zijn feiten heeft verzameld en zijn betoog opbouwt. Pas in zijn allerlaatste zin neemt hij duidelijk stelling:

'Als ik zijn optreden als president in zijn geheel bekijk, kan ik maar tot één conclusie komen: Trump is de verkeerde man voor deze taak.'

Het boek is geschreven in een heldere journalistieke stijl, in korte hoofdstukken. Het is vertaald door een team van maar liefst zeven vertalers. Mooi dat dit belangwekkende boek snel in het Nederlands is uitgebracht, maar een betere coördinatie was nodig geweest. Sleutelbegrippen worden op verschillende manieren vertaald. Zo wordt het Engelse woord 'rage' in de titel en in een later gedeelte van het boek vertaald als woede, en in de twee motto’s voorin het boek waarin dezelfde uitspraak van Trump geciteerd wordt, vertaald als razernij. Zijn benaming 'plague' voor het coronavirus wordt nu eens vertaald als plaag, en dan weer als pest. Er zijn ook andere onnauwkeurigheden in de tekst geslopen, zoals niet-kloppende data.

Dit alles laat onverlet dat dit een zeer interessant boek is om terug te kijken op een in meerdere opzichten gedenkwaardige episode uit de recente geschiedenis.