Verwarrend, maar interessant inkijkje in het zestiende -eeuwse Florence

Laurent Binet (Parijs, 1972) is leraar moderne literatuur in Parijs en docent aan deuniversiteit van Vincennes Saint-Denis. Binet werd bekend met de in 2009 uitgekomen debuutroman HHhH, wat staat voor Himmlers Hirn heißt Heydrich, (in het Nederlands uitgekomen met als titel HhhH Himmlers hersens heten Heydrich). Dit boek is uitgegeven in meer dan 35 talen, heeft zeer goede recensies gekregen en is ook verfilmd. Met zijn boeken heeft hij meerdere literaire prijzen gewonnen.

In het 16e-eeuwse Florence wordt de gerespecteerde kunstenaar Pontormo vermoord aangetroffen in de kerk waar hij aan een fresco bezig was. In zijn atelier vindt men een schilderij van Venus in een compromitterende positie met het hoofd van de dochter van de hertog van Florence, Maria de’ Medici. Vasari, schilder, kunsthistoricus en de rechterhand van de hertog, gaat op onderzoek naar de moordenaar en het motief achter het schilderij.

Italië, en dan met name Florence, is het toneel van de strijd tussen de twee grootmachten Spanje en Frankrijk. De Franse koningin Catherina de’ Medici, de nicht van Cosimo, spant samen met zijn oude vijand Piero Strozzi. Florence zelf is een slangenkuil met rebellerende nonnen die aanhanger zijn van de dominicaanse monnik Savonarola die, net als de paus, pertinent tegen immorele kunst is. Om in deze stad iets te bereiken, moet je over de volgende karaktereigenschappen beschikken: loyaliteit, discretie, geslepenheid, nederigheid, slijmen, artistieke aanleg en politiek inzicht.

Het verhaal is opgebouwd uit briefwisselingen tussen personen uit allerlei rangen en standen. Van koningin en hertogen tot page en pigmentwrijver. Van nonnen en maarschalk tot schilders en andere artiesten. Het zijn veel personages die in verschillende relaties tot elkaar staan. Dat kan flink verwarrend zijn dus gelukkig vind je na het voorwoord een namenlijst met een korte beschrijving. De toon van de brief is aan de onderlinge verhouding aangepast: nederig, arrogant, amicaal, afstandelijk etc. Je krijgt een goed inzicht in het Florentijnse leven en de gebruiken halverwege de 16e eeuw. Helaas is de schrijfwijze wel bij ieder karakter gelijk waardoor het taalgebruik van de koningin hetzelfde is als die van de page.

De stofomslag van het boek laat een afbeelding van Maria de’ Medici zien die gespiegeld is alsof het een speelkaart is. En dat is een mooie metafoor voor de verhoudingen tussen de briefschrijvers in het boek. Bijna iedereen wordt als speelkaart gebruikt door de ander.
Voorin het boek vind je een stadsplattegrond van Florence halverwege de zestiende eeuw, evenals een kaart van de politieke situatie in Italië. Hierdoor gaat het verhaal nog meer leven.

De titel is goed gekozen. Door de briefwisselingen krijg je een verhaal vanuit verschillende perspectieven. De schilder Jacopo da Pontormo heeft echt bestaan en leefde ten tijde van het boek in Florence. In en rond de stad zijn veel schilderijen en fresco’s van zijn hand te vinden. Pontormo heeft pas vele eeuwen later waardering voor zijn schilderkunsten gekregen.

Met Perspectieven heeft Laurent Binet een interessante roman geschreven. Door de vele personages is het soms verwarrend, maar het is ook een interessant inkijkje in de wereld van de macht in Florence ten tijde van de 16e eeuw. Je leest in de briefwisseling het gekonkel en de vleierij onderling. Brieven om de lieve vrede te bewaren of om gedaan te krijgen wat je wil, met hier en daar ook de nodige humor. Daarnaast ga je op zoek naar het hoe en waarom van de moord op Pontormo. Ik waardeer het boek met 3,5 sterren.

Deze recensie verscheen eerder op Boeken-cast.nl