Lezersrecensie
God en de oorlog – een familie-erfenis
Op zijn sterfbed overhandigt Kees van Zweden zijn dochter Corien een ongekende nalatenschap: 33 ordners vol dagboekteksten, goed voor meer dan drie miljoen woorden, waarin hij ruim 55 jaar van zijn leven vastlegde. “Je mag ermee doen wat je wilt,” zegt hij. Maar als Corien begint te lezen, beseft ze dat deze woorden veel meer zijn dan persoonlijke herinneringen—ze vormen het verhaal van een worsteling die generaties overspant.
De kern van Kees’ leven en geschriften wordt gevormd door twee grote thema’s: God en de oorlog. Alles draait om die ene avond in 1943, wanneer de veertienjarige Kees machteloos toekijkt hoe zijn diep gelovige vader wordt gearresteerd vanwege zijn verzetswerk. Pas later zal blijken hoe diep de oorlogservaringen hem hebben getekend en hoe ze hem in conflict brachten met het gereformeerde geloof waarin hij was opgevoed. Een strijd die hij zijn hele leven zou blijven voeren, zowel met zichzelf als op papier.
Drie generaties, één zoektocht
Tachtig jaar na die bewuste arrestatie volgt Corien het spoor terug. Ze duikt niet alleen in het verleden van haar vader, maar ontdekt ook de onbekende geschiedenis van haar grootvader—van zijn moedige verzet tot zijn tragische dood als gevolg van ondervoeding na de oorlog. Gaandeweg wordt haar duidelijk hoezeer ze zelf de erfenis van haar vader en grootvader met zich meedraagt. Hun worstelingen met geloof en verlies resoneren in haar eigen leven op manieren die ze niet eerder had beseft.
Naast de impact van oorlog en geloof loopt nog een ander thema als een rode draad door het boek: migraine. De ziekte, die zowel Corien als haar vader en grootvader teisterde, blijkt meer te zijn dan een fysieke last. Op subtiele wijze ontrafelt Van Zweden hoe trauma’s en overlevingsstrategieën – de manier waarop mensen omgaan met gevaar en onzekerheid – vaak onbewust van generatie op generatie worden doorgegeven.
Met een scherp observatievermogen en een fijnzinnige pen verweeft Corien van Zweden heden en verleden tot een meeslepend geheel. Haar zoektocht is persoonlijk en intiem, maar raakt tegelijk universele vragen: Hoe laat je de angsten en vragen van je ouders en grootouders achter je? En hoe vind je je eigen weg temidden van een familiegeschiedenis die je niet zelf hebt gekozen?
Soms zijn het juist de kleine, alledaagse herinneringen die generaties met elkaar verbinden. Het beeld van Kees en Betsy op de step vanaf de dijk roept bij mij een golf van herkenning op. Ook ik heb als kind op de step gestaan, niet op dat stuk dijk, maar bij de Mosterdbrug. Net als haar vader en Corien groeide ook ik op met de verhalen van de oorlog, waarin evacuaties en ingekwartierde soldaten deel uitmaakten van het familieverhaal. Mijn oma en moeder brachten tijd door in Wieringerwaard, terwijl mijn opa als schrijver op de werf werkte en Duitse militairen in huis had in de Sternstraat. Geschiedenis blijkt niet alleen te leven in grote gebeurtenissen, maar ook in de kleinste details die blijven hangen.
Een indrukwekkend en diepgaand boek, dat niet alleen een familiegeschiedenis blootlegt, maar ook grote existentiële thema’s raakt. Een absolute aanrader.
De kern van Kees’ leven en geschriften wordt gevormd door twee grote thema’s: God en de oorlog. Alles draait om die ene avond in 1943, wanneer de veertienjarige Kees machteloos toekijkt hoe zijn diep gelovige vader wordt gearresteerd vanwege zijn verzetswerk. Pas later zal blijken hoe diep de oorlogservaringen hem hebben getekend en hoe ze hem in conflict brachten met het gereformeerde geloof waarin hij was opgevoed. Een strijd die hij zijn hele leven zou blijven voeren, zowel met zichzelf als op papier.
Drie generaties, één zoektocht
Tachtig jaar na die bewuste arrestatie volgt Corien het spoor terug. Ze duikt niet alleen in het verleden van haar vader, maar ontdekt ook de onbekende geschiedenis van haar grootvader—van zijn moedige verzet tot zijn tragische dood als gevolg van ondervoeding na de oorlog. Gaandeweg wordt haar duidelijk hoezeer ze zelf de erfenis van haar vader en grootvader met zich meedraagt. Hun worstelingen met geloof en verlies resoneren in haar eigen leven op manieren die ze niet eerder had beseft.
Naast de impact van oorlog en geloof loopt nog een ander thema als een rode draad door het boek: migraine. De ziekte, die zowel Corien als haar vader en grootvader teisterde, blijkt meer te zijn dan een fysieke last. Op subtiele wijze ontrafelt Van Zweden hoe trauma’s en overlevingsstrategieën – de manier waarop mensen omgaan met gevaar en onzekerheid – vaak onbewust van generatie op generatie worden doorgegeven.
Met een scherp observatievermogen en een fijnzinnige pen verweeft Corien van Zweden heden en verleden tot een meeslepend geheel. Haar zoektocht is persoonlijk en intiem, maar raakt tegelijk universele vragen: Hoe laat je de angsten en vragen van je ouders en grootouders achter je? En hoe vind je je eigen weg temidden van een familiegeschiedenis die je niet zelf hebt gekozen?
Soms zijn het juist de kleine, alledaagse herinneringen die generaties met elkaar verbinden. Het beeld van Kees en Betsy op de step vanaf de dijk roept bij mij een golf van herkenning op. Ook ik heb als kind op de step gestaan, niet op dat stuk dijk, maar bij de Mosterdbrug. Net als haar vader en Corien groeide ook ik op met de verhalen van de oorlog, waarin evacuaties en ingekwartierde soldaten deel uitmaakten van het familieverhaal. Mijn oma en moeder brachten tijd door in Wieringerwaard, terwijl mijn opa als schrijver op de werf werkte en Duitse militairen in huis had in de Sternstraat. Geschiedenis blijkt niet alleen te leven in grote gebeurtenissen, maar ook in de kleinste details die blijven hangen.
Een indrukwekkend en diepgaand boek, dat niet alleen een familiegeschiedenis blootlegt, maar ook grote existentiële thema’s raakt. Een absolute aanrader.
1
2
Reageer op deze recensie
