Gedetailleerde wonderwereld

Er is nooit een aankondiging. Je ziet ze nooit arriveren en opbouwen. Ze zijn er gewoon ineens: het nachtcircus en haar performers. Eind negentiende eeuw trekt Le Cirque des Rêves door de wereld en verzamelt overal faam en fans. Geheel in elegant zwart en wit, met een ingenieuze klok in de openingspoorten en een altijd brandend vuur op de binnenplaats, poppen er tientallen tenten de grond uit en laten de mooiste, verbazingwekkendste dingen zien die je maar kunt bedenken.

Maar dit is eigenlijk helemaal niet waar het verhaal over gaat. Dat gaat namelijk over twee duellerende magiërs, die elk een leerling naar voren schuiven om met de ander de strijd aan te gaan. De een snijdt zijn dochter’s vingertoppen keer op keer open tot ze ze kan helen – de ander sluit een weesjongen af van de wereld en laat hem dag en nacht studeren. Hun hele leven lang worden Celia en Marco voorbereid op het spel en het circus wordt hun speelbord. Magische tenten, avenues en acts worden toegevoegd en aangepast. Wat de toeschouwer ziet als een fantastische truc, zoals een carrousel met levende ijzeren figuren of een tent met een wolkendoolhof, zijn in werkelijkheid magische creaties. Zonder Marco of Celia zou het circus nooit hebben bestaan. De hele karavaan is slechts een rookgordijn voor hun strijd. Tenminste – dat was het plan. Maar wat de bedenkers van het spel niet hadden zien aankomen, was de liefde die zou opbloeien tussen Celia en Marco. Hoe meer jaren er vorderen, hoe meer de twee tot het besluit komen dat ze niet willen strijden. Ze zijn echter allebei gebonden aan de regels van het spel en die zijn niet zo makkelijk te breken…

Op een wonderbaarlijke wijze neemt Erin Morgenstern je bij de hand en leidt je al fluisterend door de kronkelwegen van deze romance. Haar schrijfstijl is, hoewel afstandelijk, heerlijk dromerig en surrealistisch. Het zwart-witte circus wordt met zoveel kleur beschreven dat ze zo van de bladzijdes springt en het duurt beslist niet lang voor je wenst dat het tentenlabyrint voor jouw deur verscheen. De vele personages zijn rijk, goed uitgedacht en voelen daadwerkelijk aan als stukken op een schaakbord: allemaal hebben ze enige invloed op de loop van het verhaal en allemaal zetten ze hun eigen passen.  

Een minpunt kan gevonden worden in het tempo. De prachtige beschrijvingen en uitweidingen in details zorgen voor veel zijwegen waardoor je af en toe bijna de hoofdstraat niet meer ziet. De ontwikkelingen in het verhaal vorderen langzaam; er is een reden dat het boek 500 pagina’s telt. Niet zelden valt de schrijfster in herhaling met de beschrijvingen van het circus: de geur van karamel en popcorn en de patronen in zwart en wit ken je na een tijdje wel. De vormgeving van het circus lijkt voor Morgernstern even zo belangrijk als het verhaal, terwijl het dat voor de lezer misschien niet altijd is. De sfeer en vormen die worden neergezet zijn desalniettemin fijn om in weg te dromen.

Ook heeft Morgenstern een tovertruc uitgehaald met het narratief: elk hoofdstuk geeft aan in welke plaats en in welk jaar het zich afspeelt en dat is ook wel nodig, want je schiet van het een naar het ander. Je krijgt de puzzelstukjes in alles behalve de juiste volgorde en dit maakt het lezen én tegelijkertijd begrijpen van het verhaal niet altijd even makkelijk. Je moet goed je hoofd erbij blijven houden, want op elk vlak voltrekken zich veranderingen die altijd wel ergens een weerklank vinden. De vertelstijl heeft zeker zijn charmes en past dan ook precies in de mysteries die zowel het circus als het boek uit lijken te ademen.

Ondanks het feit dat The Night Circus sterker begint dan hij eindigt, komen alle personages en verhaallijnen genoeg tot hun recht. Ik kan niet anders zeggen dat The Night Circus zeker een aanrader is, en ik kan persoonlijk dan ook niet wachten tot Morgenstern begint aan de ‘side and backgroundstories’ van het circus die ze ergens in de toekomst belooft uit te brengen.