Degelijke dystopie

Daar is ie dan! Beter laat dan later! Met alle begerige blikken gericht op de film die zich nu openbaart op het witte doek, ben ik voor Hebban het boek ingedoken. De labyrintrenner (The Maze Runner) van James Dashner is voor het eerst verschenen in 2009 en maakt deel uit van een trilogie. Het boek is geschreven met young adults als doelgroep en is geplaatst tegen een dystopisch aandoende achtergrond. Geheel in lijn met de trend die we de laatste jaren in deze hoek lijken te zien, van De Hongerspelen- tot de Divergent-serie.

Ondanks dat de gelijkenissen met voorgenoemde series erg groot zijn, is het concept van De Labyrintrenner erg innovatief: de zestienjarige Thomas ontwaakt in het midden van een enorm labyrint met in zijn geheugen niets meer dan zijn naam. Om hen heen een vijftigtal jongens met precies hetzelfde probleem. Op de Laar, zoals ze dit middenpunt noemen, hebben ze een minisamenleving opgezet waarin ze zo goed en kwaad als het kan proberen te overleven, terwijl ze ondertussen hun uiterste best doen om uit het labyrint te ontsnappen. Iets wat onmogelijk lijkt te zijn. Thomas ontdekt echter al snel dat hij anders is dan de anderen en zijn komst wordt gevolgd door een reeks gebeurtenissen die alles in de Laar op zijn kop zetten.

Dashner houdt een aangenaam tempo aan dat niet verslapt. Gebeurtenissen volgen elkaar snel genoeg op voor de lezer om geïntrigeerd te blijven. Je krijgt continue puzzelstukjes aangereikt die uiteindelijk goed in elkaar vallen. Ook treffend zijn de grotere thema’s die licht worden aangehaald, zoals de hiërarchie en orde binnen een samenleving; hoe je een gemeenschap (op)bouwt en hoe sommige regels alleen maar normaal lijken omdat ze er ingestampt zijn. En natuurlijk de personen die juist die normaal geworden gedachtegangen in twijfel trekken. Ook de knipoogjes naar de (bij)namen van de personages is leuk gevonden.

De ontknoping komt plotseling, is verwarrend (op punten zelfs volkomen onduidelijk) en had van mij iets helderder en minder afstandelijk mogen zijn. Natuurlijk, een schrijver wil dingen achterhouden om spanning te creëren. Maar daar gaat Dashner op het einde net iets te ver in. Er is een te grote breuk tussen het labyrint en de wereld daarbuiten, zeker omdat de jongens (en daarmee ook de lezer) daar überhaupt geen enkele kennis van hebben. Er is geen goede vorm van uitleg, alleen een haast zakelijke beschrijving van wat Thomas ziet gebeuren. Dit wordt mijns inziens echter ruimschoots goedgemaakt door de epiloog, die meer antwoorden geeft dan de twintig pagina’s daarvoor.

Kort gezegd is het een prima YA-boek, ietwat eenvoudig wellicht, maar met een interessante insteek. Now if you’ll excuse me, ik ga een bioscoopkaartje kopen…