Vakmanschap, maar niet vernieuwend
Fantasyauteur Tad Williams (1957) schreef tussen 1988 en 1993 de serie Heugenis, Smart en het Sterrenzwaard, en beloofde zichzelf daarna om niet meer terug te keren naar de wereld van Osten Ard. Na aandringen van zijn fans is hij nu, ruim twintig jaar later, toch gezwicht.
Het Hart van Steen (The Heart of What Was Lost) vormt de link tussen Heugenis, Smart en het Sterrenzwaard, en De Laatste Koning van Osten Ard. Dit tussenboek beschrijft de nasleep van de oorlog uit Heugenis. Het elfenras van de Hikeda’ya trekt terug naar de stad Nakkiga, maar hertog Isgrimnur laat het er niet bij zitten. In een schaakspel aan zetten ontvouwt zich een eindspel tussen elfen en mensen. De lezer volgt het verloop van deze oorlog door de ogen van drie personages: de hertog Isgrimnur, huurling Porto, en de elf Viyeki. Alle drie zijn ze op hoog of laag niveau verwikkeld in hun leger en in de gebeurtenissen die zich ontvouwen.
Dat Williams zijn vak beheerst, moge duidelijk zijn. De mogelijkheden van high fantasy zijn bepaald geen mysterie voor de beste man. Wat dat betreft is Het Hart van Steen een absolute verademing om te lezen, want Williams weet wat hij doet. Ondanks de complexiteit van Osten Ard zijn er geen ellenlange exposities: alles wat niet direct relevant is, wordt uiteengezet in een appendix. Echter, high fantasy is immers ook voor de doorgewinterde lezer geen mysterie meer. Wie een nieuwe insteek op het aloude genre verwacht, zit hier verkeerd. Of dat een voordeel of een nadeel is, is een goede vraag.
Het Hart van Steen is een gesloten cirkel. Er is een soort eenheid in tijd, plaats en handeling, niet strikt, maar met een heldere afbakening. De verwijzingen naar het vorige boek hinderen niet. Het Hart van Steen staat goed op zichzelf. Dat komt omdat het verhaal zo duidelijk op één pad blijft. Geen flashbacks, flashforwards, of raadsels die je in je achterhoofd ook nog eens op moet zien te lossen. Nee, deze ene oorlog, en dat is het. Je leert de personages kennen in deze situatie. Wie ze hiervoor waren, doet er nauwelijks toe. Het gehele verhaal is een momentopname, en voor een wereld en een verhalenreeks zo complex en lang als deze, is dat een uitstekende keuze voor een tussenboek. Williams’ koele, soepele schrijfstijl (een ode aan vertaalster Erica Feberwee!) is daarbij een verrijking.
De compactheid van het verhaal maakt dat er weinig ruimte is voor complexe ontwikkelingen. Eén ding is duidelijk na het lezen van Het Hart van Steen, want je wordt constant met het moraal van het verhaal om de oren geslagen: war is hell. Je kameraden en vrienden sneuvelen, trauma’s stapelen zich op, en zelfs toekomstige geschiedschrijvers voelen al deze gruwelen tot in hun botten. Je weet het op de eerste bladzijde en je weet het nog steeds op de laatste bladzijde. Het is een mantra dat na verloop van tijd in herhaling valt. Als dit een bijwerking is van de eenheid van het boek, dan is hij echter wel voor lief te nemen.
Er is een aantal dingen dat alsnog blijven knagen. De ontzaglijke eerbied voor tradities, rangen en standen, of de traditionele manier waarop man en vrouw tegenover elkaar worden gezet. Het oppakken van een verhalenreeks na vijfentwintig jaar stilte, had een kans kunnen zijn om te kunnen reflecteren, zowel op de waarden en normen van Osten Ard, als op onze eigen veranderde tijd. In hoeverre is dat gebeurd? Het geeft stof tot nadenken; misschien hadden zelfs kleine vernieuwingen in het oude genre toch een toevoeging gevormd.
Het Hart van Steen bevat niets vernieuwends, niets wat we niet al kennen – maar ook met oude middelen en het vakmanschap van storytelling weet Williams een zorgvuldig uitgedacht hoofdstuk aan Osten Ard toe te voegen. Of de lezer daar genoegen mee neemt, lijkt een kwestie van smaak en fan-gehalte.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Iris Spanbroek
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
