Lekker leesvoer

Ongehoorzaam heeft een Dove protagonist: Julia. Doof met een hoofdletter D, want ze is er trots op om bij de Dovengemeenschap te horen. Maar niet kunnen horen en niet kunnen luisteren zijn twee verschillende dingen, en Julia neigt vaker naar het tweede, waardoor ze van school getrapt wordt, en steeds verder in de problemen komt.  

De auteur (en illustrator) Whitney Gardner is zelf niet doof, maar leerde American Sign Language op de middelbare school. In een interview noemde ze het ooit haar favoriete (niet-kunstgerelateerde) les. Het debuut van Gardner, vertaald door Renée de Graaf, geeft hiermee een stem aan een community die nog niet vaak aan het woord is gekomen in de YA-literatuur.  

Maar Julia is niet alleen een origineel karakter door haar Doofheid. Ze heeft namelijk twee moeders, maar dit wordt niet uitgebreid in het boek besproken als een issue. In plaats van iets aan te pakken alsof het anders is, lijkt Gardner het in haar boek op te nemen alsof het niets bijzonders is. Behalve in de Engelse les, waar de docent Julia corrigeert wanneer ze het heeft over haar moeders.  

Het thema kunst, en voornamelijk graffiti, is al te zien op de kleurrijke cover van Ongehoorzaam. Wanneer Julia ziet dat iemand iets beledigends over haar beste vriendin op een muur van haar school heeft geschreven, spuit ze er met graffiti een mooie tekening overheen. Ze wordt van school gestuurd en moet nu naar een school waar ze de enige dove leerling zal zijn. Ze haalt alleen nog maar plezier uit haar kunst, en gaat stiekem door met taggen.  

Ongehoorzaam zit ook vol met illustraties, zoals de graffiti die Julia spuit, of sommige gebaren die Julia gebruikt. Deze illustraties verduidelijken veel, bijvoorbeeld wanneer Julia een misverstand heeft met iemand die niet zo goed is in gebarentaal. De illustraties zijn een mooie en nuttige toevoeging aan Ongehoorzaam.  

Maar Gardner weet in haar debuut meer thema’s te belichten: ook vriendschap, vertrouwen en verraad worden uitgebreid besproken. Als Julia van school wordt getrapt wanneer ze het voor haar beste vriendin wil opnemen, voelt ze zich verraden door haar vriendin. Ze besluit niemand meer te vertrouwen en sluit zich volledig af voor haar medemens.  

De bijfiguren worden niet allemaal goed uitgediept, maar Julia’s vriendin YB wel. Zij heeft haar eigen problemen en worstelt met haar zelfbeeld. Helaas wordt er niet diep op ingegaan, Gardner constateert het probleem alleen en gebruikt het voor het achtergrondverhaal van YB.  

Al met al is Ongehoorzaam geen bijzonder boek, maar wel lekker leesvoer. Ongehoorzaam is een soort combinatie van Piper Perish (kunst) en The Hate U Give (minderheden), waarmee Gardner een sterk debuut neerzet.