Diversiteit bestaat, ook als de aarde vergaat

Op de rand van het niets van Corinne Duyvis is een jaar geleden al in het Engels uitgegeven onder de titel On the Edge of Gone. Opmerkelijk, want Duyvis is een Nederlandse auteur. Hiermee volgt ze hetzelfde pad als Marieke Nijkamp (54 minuten), die tevens een van haar proeflezers was.  

In 2035 in Amsterdam wacht Denise – en de rest van de aarde – op 29 januari. Op die dag zal een vernietigende komeet op de aarde neerkomen, maar niemand weet waar. Over de hele wereld moeten de mensen naar schuilkelders toe, er vertrekken ook schepen met mensen naar de ruimte.  

Zodra de komeet neerkomt op de aarde komt het verhaal echt op gang, maar anders dan in veel andere YA-romans over de ruimte, zoals Eenzaam en extreem ver weg van Kate Ling, speelt Op de rand van het niets zich voornamelijk op de aarde af. Denise en haar moeder zijn te laat om naar hun schuilkelder te gaan, maar door een gelukkig toeval komen ze terecht op het laatste ruimteschip dat nog op Schiphol staat. Maar iedereen op het ruimteschip moet nuttig zijn, en dat is extra moeilijk voor Denise door haar autisme. Vanaf het begin wil je Denise aanmoedigen: je kan het!  

Toch gebeurt er soms iets te veel: een inslag, aardbeving, luchtverschuiving, tsunami én de vulkanen breken uit. Hoewel dit logische gevolgen zijn van elkaar is het wel een beetje too much. Het voelt alsof Duyvis alle mogelijke natuurrampen wilde aanstippen, en het was geloofwaardiger geweest als ze het bij één of twee verschillende rampen had gehouden in plaats van deze overdosis. Erg leuk is wel dat Op de rand van het niets zich afspeelt in Amsterdam en omstreken. Hierdoor is de setting herkenbaar voor het Nederlandse publiek.  

Volgens haar website hecht Duyvis veel waarde aan diversiteit van personages in haar boeken. Ze is ook oprichter van ‘Disability in Kidlit’, een website gewijd aan het belang van personages met een handicap in kinder- en jeugdliteratuur. Dit is te merken in haar boek, want er komt een heel scala aan diverse personages voorbij. Denise, de hoofdpersoon uit Op de rand van het niets, heeft autisme. In plaats van hiervan alleen de ‘schattige’ kanten laten zien, geeft Duyvis een heel verfrissend inkijkje in juist de moeilijkheden waar haar personage tegenaan loopt. Juist in de alledaagse situaties klapt Denise plotseling dicht, of weet ze niet hoe ze zich moet gedragen. Dit is een sterke beslissing van Duyvis, die hiermee een gevarieerd en heel echt karakter neerzet.  

Maar er komt meer diversiteit voorbij. Denise en haar zus Iris hebben een Nederlandse moeder en een Surinaamse vader, waardoor ze al afwijken van het veelvoorkomende plaatje van blanke karakters in romans. Daarnaast wordt er passant een opmerking gemaakt dat een van Denises oude docenten getrouwd is met iemand van hetzelfde geslacht, blijkt ook Iris een andere achtergrond te hebben dan je verwacht, en er komt zelfs een opmerking voorbij over queer-feestjes.  

Soms lijkt het wel iets té veel, bijna alle karakters hebben iets wat ze niet perfect maakt. Natuurlijk is dit ook zo in de echte wereld, maar in de kleine groep karakters heeft de meerderheid wel iets ‘anders’ dan een standaard karakter. Sommige dingen worden goed uitgelicht en besproken, zoals het autisme van Denise, maar andere worden alleen opgemerkt. De diversiteit is zeker een pluspunt, maar had íets minder gemogen om de balans te bewaren.  

De schrijfstijl van Duyvis is soms wat warrig. De personages wisselen snel van emotie zonder dat hiervoor de aanleiding wordt toegelicht, en de formuleringen zijn soms wat bijzonder. Dit kan te wijten zijn aan het autisme van Denise, maar kan voor de lezer soms wat afleidend zijn.  

Het einde is erg sterk; Duyvis breit alle uiteindes aan elkaar zonder voor een standaard ‘happy ending’ te gaan. Ook blijft er genoeg ruimte over voor eigen invulling en aannames. De acceptatie waar Op de rand van het niets zo op hamert speelt de boventoon en hiermee geeft Duyvis een mooie boodschap aan haar lezers mee.