Groepsdruk of gezond verstand?

In Roes volgen we gedurende één schooljaar een groep vrienden; vijf jongens en vier meisjes uit 4 HAVO. Het boek start aan het begin van het nieuwe schooljaar, als zeven van de vrienden gezellig samen zijn. Ze vieren dat ze weekend hebben, met onder andere bier en ballonnetjes lachgas. Drinken, roken, blowen en soms lachgas, dat is wat de jongeren gebruiken als ze samen zijn. Het gaat ze om de kick en de roes van het moment.  

‘Hij begon te zweven in zijn hoofd, alles om hem heen, zijn vrienden rond de tafel, de tuin daarachter met groen en bloemen, leek als verf in elkaar over te lopen.’  

Gedurende het verhaal merken ze dat dit zo toch niet zo verstandig is. Schoolresultaten lijden er onder; je conditie gaat achteruit; je prestaties op het sportveld vallen tegen; je concentratie wordt minder en ook niet iedereen vindt het fijn om tegen zijn ouders te liegen. Roes maakt duidelijk dat iedereen op zijn eigen manier omgaat met gebruik, zowel de jongeren als hun ouders. Maar ook dat je stevig in je schoenen moet kunnen staan om op te kunnen tegen de druk van de groep. Wat heb je ervoor over om erbij te horen? Hoe zeg je ‘nee’?  

Caja Cazemier heeft nog veel meer jeugdboeken geschreven. Ze gaan allemaal over onderwerpen waar de jongeren in haar doelgroep, van grofweg 11 tot 16 jaar, mee te maken hebben. Roes gaat over alcohol en drugs, en wil jongeren aan het denken over hoe zij (willen) omgaan met deze verleidingen. Het interessante is dat Cazemier in Roes de verschillende perspectieven en posities van haar personages genuanceerd in beeld brengt.  

Aan de ene kant staat Maas, die drinkt en blowt en dat heel normaal vindt. Zijn ouders hebben genoeg geld en hij kan zonder al te veel problemen wiet betalen. Bier is altijd voorradig en kan hij gewoon pakken. Aan de andere kant staat Benthe. Zij weigert mee te doen met de groep en drinkt of rookt niet. ‘Ik vind dat mensen zich zo aanstellen als ze wat op hebben,’ zegt ze. Benthe is de uitzondering binnen de groep; de rest doet met Maas mee, zij het over het algemeen wat minder extreem. Vanuit de gehele groep ontstaat in de loop van het boek een keerpunt.  

Ouders spelen een grote rol in het gebruik van hun kinderen. Net zoals in het echte leven variëren hun visies. Zo heb je de ouders van Lola, die verbieden, controleren en straffen. Daar tegenover heb je de ouders van Yvar, die voortdurend voorlichten en uitleggen. Cazemier vertelt het verhaal afwisselend vanuit het perspectief van Lola en Yvar. De wijze waarop zijn ouders het met hem over drinken hebben, zet Yvar aan het denken en hij gaat de confrontatie met zijn vrienden aan:  

‘‘Je accepteert wel dat Kasper homo is en niet dat Benthe niet wil drinken? Allebei wijken ze af van de norm … Wat is je probleem?’ Waarop Maas had geantwoord: ‘Niet drinken is ongezellig.’  

Cazemier heeft een vlotte en prettige schrijfstijl. Het verhaal spreekt aan en sluit goed aan op de belevingswereld van jongeren op de middelbare school. Zowel de stijl als de onderwerpkeuze van Cazemier doen denken aan de boeken van Carry Slee. Cazemier lijkt in dit boek net wat meer diepgang te hebben en lijkt ook als verteller meer in het verhaal en binnen de groep te staan.  

Het zou goed zijn voor jongeren die in de onderbouw van de middelbare school zitten om Roes te lezen. Voor hun ouders is het evenzogoed om dit boek te lezen, al was het maar om op de hoogte te zijn van de creatieve manieren waarop minderjarigen toch in staat zijn aan drank en wiet te komen.