Geslaagd vervolg op Knielen op een bed violen

Knielen op een bed violen (2005) van Jan Siebelink mag gerust tot de canon van de Nederlandstalige literatuur worden gerekend. Met deze roman won Siebelink in 2005 de AKO Literatuurprijs. Het boek domineerde bovendien wekenlang de bestsellerlijsten en werd in meerdere landen vertaald. Momenteel wordt het verfilmd door Ben Sombogaart met in de hoofdrollen Barry Atsma en Noortje Herlaar.

In Knielen op een bed violen maakten we kennis met de kweker Hans Sievez, een figuur die losjes is gebaseerd op de vader van Jan Siebelink. Hans raakt in de ban van een strenge protestantse groepering, waardoor zijn huwelijk, zijn relatie met zijn kinderen en zijn bedrijf onder grote druk komen te staan. Margje wordt op de achterkaft van het boek aangekondigd als 'Het vervolg op Knielen op een bed violen'. Dat schept dus verwachtingen.

Margje vertelt het verhaal van de twee broers Ruben en Thomas, de kinderen van de hoofdpersoon uit Knielen op een bed violen, en hun moeder Margje. Ruben is inmiddels een oudere man die tijdens een bezoek aan het huis van een inmiddels overleden oom terugdenkt aan zijn verleden, waarbij zijn relatie met zijn broer en zijn moeder uitgebreid de revue passeren. Hoewel hij het zijn ouders altijd zoveel mogelijk naar hun zin heeft proberen te maken en hij zich altijd betrokken heeft getoond bij het bedrijf van zijn ouders, was het toch altijd zijn jongere broer die een voorkeursbehandeling leek te genieten. Hoewel de titel van het boek dus anders doet vermoeden gaat het hier niet slechts over de moederfiguur Margje. Zij speelt eigenlijk slechts een tamelijk zijdelingse rol.

Siebelink hanteert in Margje een sobere maar indringende schrijfstijl. Met scherpe penseelstreken schetst hij de tijdssfeer en de omgeving waarin de beide broers opgroeien. Dit doet hij vooral door de diverse landschaps- en weerbeschrijvingen die de emoties van Ruben en zijn familie lijken te reflecteren. Het resultaat is een boek dat bol staat van verstilde scènes waarin melancholie en weemoed naar het verleden naar voren komen. Het levert tegelijkertijd mooie en pijnlijke scènes op over onbegrip en nimmer ingeloste dromen. Hoewel Margje zich prettig laat lezen door de vele witregels en korte hoofdstukken is het daardoor een somber boek geworden. Met geen van de familieleden is het echt goed gekomen en dat zal waarschijnlijk in de toekomst ook niet gaan gebeuren.

Margje mag misschien niet helemaal dezelfde indruk maken als Knielen op een bed violen, maar kan prima worden gelezen zonder kennis te hebben van de voorgeschiedenis uit de voorganger. Het is bovendien een zeer geslaagde roman geworden die prima op eigen benen kan staan en is een mooie aanwinst in het oeuvre van Jan Siebelink en voor de Nederlandstalige literatuur.