Ontregelende en intrigerende leeservaring

Laird Hunt mag dan in Amerika met zijn inmiddels zeven gepubliceerde romans een gevestigde naam zijn, in Nederland is hij dat nog zeker niet. Nimmerthuis is zijn eerste roman die in het Nederlands is vertaald. Gelukkig heeft uitgeverij Meridiaan (waarvan het fonds onlangs is overgeheveld van Overamstel Uitgevers naar Atlas Contact) over het algemeen een fijne neus voor het betere in Nederland nog onontdekte literaire werk, want anders was deze schrijver wellicht onopgemerkt gebleven.   

Nimmerthuis speelt zich af tijdens de Amerikaanse burgeroorlog. Een tijd die al uitgebreid is gecoverd door allerlei verschillende boeken, zowel in fictie als non-fictie, en door films en tv-series. Op het eerste gezicht dus niks nieuws onder de zon ware het niet dat Laird Hunt voor een bijzondere hoofdrolspeler kiest, namelijk een vrouwelijke soldaat. Haar naam is Ash Thompson. Ze verlaat haar boerderij en haar echtgenoot Bartholomew, vermomt zich als een man, en sluit zich aan bij het leger van de noordelijke Unie om te vechten tegen de zuidelijke Confederatie. De zwakkere Bartholomew zorgt voor de boerderij tijdens haar afwezigheid. Een omgekeerd rolpatroon dus, dat door Laird Hunt op een mooie manier onder woorden wordt gebracht: 'We waren ongeveer even groot, maar hij was van wol en ik van touw.'   

Tijdens haar dienst in het leger maakt Ash meerdere veldslagen mee en ziet ze de diverse verschrikkingen die de oorlog met zich meebrengt. De eerste dertig pagina's lijken wat dat betreft geen nieuw terrein te verkennen, maar Laird Hunt onderscheidt zich - naast zijn originele hoofdpersoon - van andere schrijvers door zijn schrijfstijl, die afwisselend poëtisch is en dan weer heel strak en eigentijds. Zo krijgen de verschrikkingen van de oorlog en de omzwervingen van Ash iets surreëels en vervreemdends. De passages waarin het landschap wordt beschreven waar zij doorheen trekt, maar ook de ontberingen die zij moet doorstaan doen soms droomachtig aan. De personages die zij onderweg tegenkomt, waaronder een Kolonel die leidinggeeft aan haar eenheid, een lesbische verpleegster die zich ontfermt over Ash als zij gewond raakt en een oude handelaar, ogen door het kleurrijke taalgebruik en de mooie metaforen zowel buitenissig als gelaagd. Het levert allerlei mooie talige hoogstandjes op die de moeite waard zijn om nog eens terug te lezen. 'Het weer haalt van alles uit met een man. Hij kan eruitzien als een verbrande sintel of een ijspilaar of een hoopje tapiocapudding dat te lang in de zon heeft gestaan.' Naast dit bloemrijke taalgebruik valt dan de vaak zakelijk aandoende correspondentie extra op die zij met haar Bartholomew voert.   

“'Ik ben volkomen bekaf', schreef ik mijn echtgenoot op de avond na dit gesprek.
'Kom naar huis als je er klaar voor bent', schreef hij terug.
'We kunnen het opnieuw proberen.'
'Ik ben er nog niet klaar voor, nog niet,' schreef ik.
'Ik blijf op je wachten, dat doe ik,' schreef hij.”   

Het is net alsof ze via WhatsApp contact met elkaar hebben. Dit soort stijlbreuken en het spelen met historische conventies in de roman zijn zowel ontregelend als intrigerend en het draagt extra bij aan de vervreemding die het boek bij de lezer oproept. Het maakt van Nimmerthuis een aparte leeservaring, die voor de literaire fijnproevers nog wel even na zal blijven sudderen.