Het litteken dat de Balkan heet
Het is donker als schrijver Frank Westerman arriveert in Srebrenica. Hij voelt de kilte in de vallei, die nooit is verdwenen, twintig jaar na de val van de enclave. Waarom hij terugkeerde naar deze onheilsplek? Hij wilde er achter komen hoe we herdenken. De huidige inwoners van Srebrenica, maar ook wij, Nederlanders. Het derde deel van het boek, genaamd De naschok, verhaalt over deze terugkeer. Het actuele deel wordt vooraf gegaan door deel I, De aanloop en deel II, De val. Om een teleurstelling na aankoop te voorkomen: die twee eerste delen zijn simpelweg een samenvoeging van de boeken De brug over de Tara (1994) en Het zwartste scenario (1997).
Dit nieuwe boek is dus vooral bestemd voor de lezer die de Balkanoorlog hebben gevolgd, maar de ins en outs niet op een rij hebben. Treffend zijn de reportages in deel I, geschreven vanuit de overhoop geschoten stad Vukovar, en Westermans ontmoetingen met betrokkenen in Servië, Macedonië, Montenegro en Kroatië. Daarin sijpelen de steeds grilliger sfeer en scherpe verhoudingen tussen alle verschillende bewoners van het voormalige Joegaslavië onder president Tito door. Westerman zoekt in deze verslagen naar de Balkanmens. Een Bosnische moslim, geïnterviewd door Westerman, verwoordt het treffend: ‘Dit is de Balkan. Elke generatie maakt hier een oorlog mee. De moslims zijn in de minderheid. Dus zit er voor ons niet anders op: we moeten ons sneller vermenigvuldigen dan de rest.’ Waarom? ‘Omdat we anders bij de volgende oorlog helemaal vernietigd worden. Dan is het over en uit.’ Het tekent de taaie mentaliteit van de mensen die geboren worden, leven en heengaan in een oorlogssituatie.
In het middenstuk beschrijft Westerman de val van moslimenclave Srebrenica. Hij grijpt je bij de keel met een verslag van uur tot uur waarin steeds duidelijker wordt dat de Serviërs, in de persoon van generaal Ratko Mladic, de touwtjes volledig in handen hebben. De volledige gemeenschap vlucht naar het kamp waar de Nederlandse VN-soldaten bivakkeren. Na veel onderhandelen krijgen de vluchtelingen vrijgeleide om het dal van Srebrenica te verlaten. Dan vindt er een etnische zuivering plaats waarbij mannen en vrouwen worden gescheiden, de mannen worden geliquideerd. Dit alles onder de ogen van Dutchbat III, maar er wordt niet ingegrepen. Bosnische medewerkers op de VN-compound die smeken om hulp krijgen nul op het rekest. Bijvoorbeeld tolk Hasan Nuhanovic, die smeekt om een pasje voor zijn broer, maar krijgt die niet. Zijn broer wordt het kamp uitgezet en ook zijn naam is nu voor eeuwig vastgelegd op een monument voor de slachtoffers van die massamoord in juli 1995. Westermans oordeel over de soldaten van Dutchbat III is vernietigend, gebaseerd op een uitstekende feitendocumentatie die deels in het boek is opgenomen. Bij zijn terugkeer in Srebrenica in 2015 schrijft Westerman: Dolend over de compound van Dutchbat vraag ik me af of we in Nederland niet allemaal in meer of mindere mate lijden aan een funeste ‘regels zijn regels’-mentaliteit. En misschien zijn we als natie veel beter in herdenken achteraf, wanneer het allemaal is misgegaan, dan in voorkomen.
Het boek De slag om Srebrenica is genomineerd voor de Prinsjesboekenprijs 2015 voor het beste politieke boek over deze zeer gecompliceerde kwestie. En dat verdient het boek. Westerman weet dat grotendeels op te helderen door militaire en politieke beslissingen in chronologische volgorde te plaatsen en daarbij opheldering te geven bij elk genomen besluit. Westermans keiharde, cynische toon is dan een goed tegenwicht ten opzichte van het lijdzaam toekijken van de Dutchbatters twintig jaar geleden.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
