“Terugkomen zullen wij alleen dan / als de taken van het moederland zijn volbracht”.

In ‘De onzichtbaren’ laat Frank Nellen op fabuleuze wijze de neergang van de Sovjet-Unie en het geloof in het communisme zien. Dani is zo’n twaalf jaar begin zeventiger jaren wanneer de even oude Pavel in het dorp in een uithoek van Oekraïne neerstrijkt en eindigt midden jaren negentig wanneer de twee elkaar voor het laatst zien in een spetterende einde van het verhaal. Dani verliest Pavel voortdurend uit het oog en komt hem op onverwachte en bijzondere plekken weer tegen. Dani de gewone jonge die zich als arbeider uit moet sloven in een van de vele fabrieken waarin eigenlijk niets op orde is of deugd, alles stort net niet in en Pavel die opklimt in de partij. Ondertussen word je een heerlijk verhaal opgedist over Hitler. ‘Onzichtbaren’ laat zich in het boek op vele wijzen lezen, “Ooit was er een denker die beweerde dat onzichtbaarheid eigen aan het land was”, Dani representeert in het boek de vele onzichtbare arbeiders die zich ‘uitsloven’, in het ‘zweet’ werken in volkomen nutteloze arbeid en producten om de productiecijfers te halen waarin fraude een groot gewicht heeft en hier ook baat bij hebben, niemand let op hun, ze zijn vrij en kunnen zuipen en vissen of andere dingen doen … “tot de ramp, tot het moment dat onzichtbaarheid voor ons geen bondgenoot meer was, maar vijand” die alles op de kop zet en met de tijd volstrekt andere inzichten geeft. Het knappe van nellen is hij benoemt ergens om welke ramp het gaat terwijl dit voor hen die deze ramp toen meemaakten inde jaren tachtig snel helder is “Tsjernobyl”, de kerncentrale die tot ontploffing kwam en door de Russische overheid dagenlang verzwegen werd. Uiteindelijk beseffen beide “de mens openbaart zich in het alledaagse” … hij gaat niet schuil in heldenepossen”. Hoe Nellen deze thematiek uitwerkt en verweeft met de ontwikkeling en ondergang van de Sovjetstaat is imponerend.