Heel knap geconstrueerd verhaal

Camilla Grebe (1968) is een succesvolle onderneemster. Zus Åsa Träff (1970) heeft een eigen psychologiepraktijk in het centrum van Stockholm. Beide zussen schreven tot 2009 over thrillers en misdaadromans op hun weblog 'Deckarsystrarna' en waagden daarna zelf de sprong naar het schrijven van thrillers. In 2010 kwam hun debuut Vredig uit, met in de hoofdrol Siri Bergman, psychologe. Dit boek was een groot succes in Duitsland en de filmrechten zijn verkocht aan Svensk Filmindustri, de grootste filmmaatschappij van Zweden. In 2011 verscheen de opvolger, Bitterder dan de dood, in Zweden genomineerd voor de beste misdaadroman. Voor je stierf uit 2013 is het derde boek in deze reeks.

Siri Bergman heeft een florerende psychologiepraktijk in hartje Stockholm. Ze is getrouwd met Markus, een politieagent en ze hebben een zoontje, Erik. Na het verlies van haar vorige echtgenoot Stefan, heeft Siri weer het geluk gevonden. We ontmoeten haar aan het einde van de winter, wanneer iedereen hoopvol wacht op het openbreken van de lente. Haar praktijk loopt goed en ze heeft fijne collega'’s van wie Aina haar beste vriendin is. Geen vuiltje aan de lucht totdat Siri op een dag een oude doos met paperassen van haar overleden man Stefan doorneemt met de bedoeling eindelijk zijn spullen op te ruimen. Een antwoord waarom hij toen zelfmoord heeft gepleegd, zal ze nooit meer krijgen. In deze doos vindt ze zijn oude agenda en nog wat papieren. Ze leest ze door en ontdekt een mogelijk verband tussen het overlijden van Stefan en een onopgeloste moord, in datzelfde jaar. Siri wordt nieuwsgierig, start op eigen houtje een onderzoek en gaandeweg stuit ze op steeds meer zaken die het licht niet kunnen verdragen. Vastbesloten om de waarheid te achterhalen bijt ze zich vast in haar onderzoek dat zelfs terugvoert naar de jeugd van Stefan. Geobsedeerd door zijn verborgen verleden zet ze alles wat ze liefheeft op het spel en dreigt daardoor de controle over haar eigen leven te verliezen.

Voor je stierf is een psychologisch drama over een vrouw die het verlies van haar man, die zelfmoord heeft gepleegd, niet heeft verwerkt. Wanneer ze ontdekt dat haar overleden echtgenoot misschien een verborgen verleden voor haar had, duikt ze in zijn geschiedenis en draait hierbij bijna volledig door. Was het wel zelfmoord? Een van de vele vragen die haar houvast bieden tijdens haar zoektocht naar de waarheid, een waarheid die ze onder ogen moet zien. Ze stuit op zaken die ze achteraf misschien niet had willen weten, maar de drang om door te gaan tot het bittere einde weegt niet op tegen de gevaren waaraan ze zich blootstelt.

Het proces waarin hoofdpersoon Siri Bergman zich bevindt wordt heel geloofwaardig beschreven. Je leeft enorm mee, en je zou haar het liefst een paar extra zetjes willen geven omdat je net zo gretig als zij wilt weten wat er toen is gebeurd. Grebe & Traff bouwen de spanning rondom haar zoektocht langzaam, maar heel zorgvuldig op. Er is veel ruimte opengelaten voor de ontwikkeling en verdieping van de personages. Motieven en handelingen zijn realistisch neergezet. Het verhaal begint met een proloog waar je weinig van begrijpt en je moet daarna zeker bij de les blijven omdat de auteurs hebben gekozen om heden en verleden per hoofdstuk af te wisselen. De plaatsaanduidingen en jaartallen boven de hoofdstukken zijn daarbij een handige kapstok.

Eenmaal gewend aan de plotopbouw leest het verhaal vlot door en laat de zoektocht van Siri je niet meer los. De centrale vraag: ‘Kun je leven met iemand die je eigenlijk niet kent?’ speelt als een rode draad door het boek. Wie was Stefan voor hij stierf? We worden meegezogen in de queeste van Siri en kunnen alleen maar hopen dat het uiteindelijk goed komt. Voor je stierf is een sterk staaltje psychologisch proza, niet verwonderlijk daar een van de zusjes in het vak zit. Een heel knap geconstrueerd verhaal, versierd met pareltjes van het alledaagse leven, waarin de dood een prominente rol mag spelen. In een heldere stijl geschreven en menselijk van toon: warm en emotioneel, zonder enige valse sentimenten.
‘

'Er is een leven voor je stierf en een erna is’ een uitspraak van Siri, ergens in het boek. Bij verlies maakt de tijd een balans op. En zo voelt dat. Een prachtboek.