Goed voorbeeld doet goed volgen

De trilogie Aardzee is eerder in drie losse delen verschenen in de periode 1968 tot 1972. Deze reeks kreeg in 1990 een vervolg met een tweede trilogie, waarvan het laatste deel niet in het Nederlands is uitgebracht. Ursula Le Guin heeft in de loop der tijd nog veel meer boeken geschreven en heeft daarmee meerdere keren Hugo en Nebula awards in de wacht gesleept. Recentelijk is zij bekroond met een belangrijke oeuvreprijs, reden om de drie delen van Aardzee te bundelen en opnieuw uit te brengen.

Het recept van Aardzee is inmiddels beproefd: een jongen van eenvoudige komaf heeft onvermoede kwaliteiten. Deze worden tot ontwikkeling gebracht en geperfectioneerd in een omgeving ver van huis. Het resultaat is dat de jongen uitgroeit tot een machtig man met grote verantwoordelijkheden. Dit stramien is nadien in vele vormen en varianten hergebruiikt, het bekendste voorbeeld is misschien wel Harry Potter.

In het eerste deel, Machten van Aardzee, is Duny de hoofdpersoon. Hij valt op doordat hij magische krachten kan oproepen. De eerste keer dat hij deze gebruikt roept hij nevels op om aanvallers te hinderen, met succes. Dit wekt de aandacht van Ogion, een magus, een belangrijke magiër. Duny, inmiddels voorzien van de naam Ged, gaat met hem naar Roke om zijn vaardigheden uit te bouwen op een opleiding voor magiërs. Ged valt op door zijn bovengemiddelde prestaties, maar wekt daarmee ook de jaloezie van andere leerlingen. Een daarvan daagt hem uit en verleidt hem tot een magische truc die zijn macht te boven gaat. Dit heeft grote gevolgen: de tot dan geketende schaduw weet te ontsnappen.

Het tweede deel, Tomben van Atuan, gaat vooral over Tenar, de priesteres van de tomben. Ged, inmiddels uitgegroeid tot een oppermachtige Archimagus, is op zoek naar de ontbrekende helft van een ring die de vrede moet terugbrengen. Die zoektocht brengt hem naar het land waar Tenar een dubbelrol heeft. Het lijkt erop of zij regeert maar tegelijkertijd is zij een gevangene. Zij vinden elkaar en gaan gezamenlijk op zoek naar een voor beiden gewenst resultaat.

In deel drie, Koning van Aardzee, is het aan Ged om de strijd met de schaduw aan te gaan. Hij doet dit vrijwel alleen. Zijn enige hulp is Arren (Lebannen), een dan nog jonge knaap die uiteindelijk tot een machtig man uitgroeit. De zoektocht gaat vooral over water en kent vele gevaren. Uiteindelijk vinden zij hun doelwit en samen met een van de laatste machtige draken gaan zij de finale strijd aan.

Aardzee valt op door de inmiddels wat verouderde stijl, de voor het genre relatief lange zinnen en de relatieve rust. In Aardzee heb je niet op elke pagina (opgeklopte) spanning, het verhaal stuwt zichzelf. Het is interessant om te zien hoe de stijl van Ursula Le Guin zich in enkele jaren heeft ontwikkeld. Het eerste deel is aanvankelijk nogal sober, gaandeweg wordt haar stijl steeds bloemrijker en beeldender.

De drie delen kennen een verschillende sfeer. Deel 1 is een relatief rechttoe – rechtaan fantasyverhaal. Deel 2 is mysterieuzer en heeft een dreigender en donkerder sfeer. Het slotdeel valt vooral op door de filosofische aspecten, zoals een goed uitgewerkte discussie over de voors en tegens van eeuwig leven.

Hoewel de delen in zekere zin een goed geheel vormen is het toch opvallend dat het veel losse eindjes bevat. Het gaat vooral om Ged en zijn queesten, maar niet onbelangrijke bijrolspelers zoals Tenar uit deel twee, komen in het slotdeel nauwelijks meer voor. Hetzelfde geldt voor zijn medeleerlingen uit het begin. De daar ontstane rivaliteit bevat voldoende aanleiding om daar later op terug te komen, bijvoorbeeld in een aartsvijandschap zoals tussen Harry Potter en Draco Malfidus.

Het lijkt wel zeer aannemelijk dat verschillende auteurs van succesvolle fantasyreeksen van pakweg de laatste twintig tot dertig jaar hun inspiratie mede hebben opgedaan in de boeken van Ursula Le Guin. Het is daarom meer dan terecht dat een van de wegbereiders van het genre wordt geëerd met deze heruitgave, met als dikke plus dat de cover veel moderner is en veel mooier oogt dan die van de originele uitgaven.