Levendige familiekroniek in historische context
Een familiegeschiedenis: zo luidt de ondertitel van De levens van Jan Six. Dat is enerzijds terecht, anderzijds doet dat het werk van Geert Mak tekort. Het is veel meer dan dat. Het schetst ook een beeld van de politieke ontwikkelingen door de eeuwen heen, van de ontwikkeling van Amsterdam, van zaken als industrialisering en vrouwenemancipatie en nog veel meer.
De tijd na de middeleeuwen kenmerkt zich door grote onrust, veel grote en kleine oorlogen en religieuze twisten. De oorspronkelijk Franse familie Six verlaat het noorden van Frankrijk op de vlucht voor de Engelsen. Religieuze twisten deden hen besluiten zich weer te verplaatsen. Een deel van de familie verhuisde naar Amsterdam, een toen nog kleine, grauwe, vieze stad die in de zomer nauwelijks bewoonbaar was door de stank van de grachten.
Zij hadden het tij en hun ondernemende karakter mee. De lakenhandel en –ververij werd in de Gouden Eeuw een bloeiende industrie. Het ondernemende karakter van de vrouw van de eerste Amsterdamse Jan (Jean) Six, Anna Wijmer, was minstens zo belangrijk. Gelden werden belegd in grond, een gouden greep in een tijdperk waarin de waarde daarvan heel snel opliep. Gepaard aan een relatief zuinige levensstijl legde dat de basis voor een grote rijkdom waar de nazaten nog eeuwen lang op konden teren.
Het was een familie met heel eigen tradities. Zo werd elke eerstgeboren zoon Jan genoemd waardoor je aan de hand van de personen met die naam een familiegeschiedenis kunt schetsen die tot in het heden doorloopt. Geert Mak doet dat op voortreffelijke wijze. In het algemeen weet hij zich te beperken tot vooral Jan Six, elk in zijn eigen tijd, en tot de kleine kring van mensen daar dicht omheen. Vakkundig mijdt hij de valkuil om te breed uit te waaieren en een onleesbare brij te maken van een familiegeschiedenis die verschillende eeuwen beslaat.
De familie leeft in een tamelijk besloten wereld die bestaat uit de eigen familie en andere bestuurders en aristocraten. Vanaf het begin zijn beroemde en bekende mensen daar onderdeel van, zoals Rembrandt, Antoni van Leeuwenhoek en andere kunstenaars, wetenschappers, lokale bestuurders en staatslieden. Die beslotenheid heeft voordelen. Het familiekapitaal is overzichtelijk te beheren en kan daardoor in stand blijven. Als het even wat minder gaat, zoals rond de Napoleontische tijd, dan lukt het altijd weer om door een uitgekiende huwelijkstactiek het verloren terrein terug te winnen.
Er zijn ook nadelen, hoewel de diverse Sixen daar weinig oog voor hadden. De wereld buiten de besloten kring is hen vooral vreemd. Verschillende ontwikkelingen, zoals politieke en emancipatorische, zien zij laat aankomen. Hun gedrag en levenshouding doet daardoor nogal archaïsch aan. Voor degenen die het programma Hoe heurt het eigenlijk van Jort Kelder kennen is het een feest der herkenning.
De personen en de verhalen in De levens van Jan Six worden prachtig tot leven gebracht. Geert Mak heeft toegang gekregen tot voorheen besloten archieven en maakt geregeld gebruik van parafernalia zoals de handschoen van een bruid, persoonlijke aantekeningen en recepten. Het kleinere verhaal. Een grote verdienste van dit werk is dat Mak dit telkens soepel in de context weet te plaatsen van de wereld daarbuiten, het grotere verhaal.
De levens van Jan Six lopen door tot in het heden. Mak besteedt vooral veel aandacht aan de 17e en de 18e eeuw, dan volgt een periode waarover blijkbaar wat minder valt te vertellen die doorloopt tot in de 20e eeuw. De laatste periode die uitgebreid wordt beschreven is de rol van de familie in de tweede wereldoorlog. Het draait daarbij vooral om Piet Six, een gesloten man die een leidende rol in het verzet heeft gehad.
De levens van Jan Six is een fascinerende kroniek. Het schetst een goed en levendig beeld van de familie en de wereld daarbuiten door de eeuwen heen. Degenen die meer willen weten van de Nederlandse geschiedenis vanaf de middeleeuwen tot het heden kunnen niet om dit werk heen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
