Lemaitre doet zijn naam eer aan

Wat maakt een thriller tot een thriller? Dat is een vraag waarop een eenduidig antwoord niet te geven is. Meestal is er sprake van een misdaad die moet worden opgelost, een dader die gevonden moet worden, een speurder die op jacht is. In Drie dagen en levenslang van Pierre Lemaitre komt de spanning uit een andere hoek. De misdaad is er, de dader is vanaf het begin bekend, de speurders komen nauwelijks aan bod en toch is de spanning elke pagina voelbaar.

Antoine is een eenzame jongen die zijn dagen het liefst in het bos doorbrengt. Zijn beste vriend is de hond van de buren, Odysseus. Antoine heeft een boomhut gebouwd met een plateau om de hond naar boven te kunnen hijsen. Als Odysseus op een kwade dag wordt aangereden en zwaargewond raakt, besluit de buurman om Odysseus met een geweerschot uit zijn lijden te verlossen. Antoine is ontroostbaar. De volgende dag gaat hij weer naar zijn hut. Dan verschijnt Rémi, het zesjarige buurjongetje. De in Antoine opgekropte agressie komt eruit en hij reageert dat af op Rémi en slaat hem met een stok net zolang tot de dood erop volgt. Hij raakt in paniek en verstopt het lichaam en hoopt daarmee de sporen te hebben uitgewist. Eenmaal thuis bemerkt hij dat hij zijn horloge is kwijtgeraakt. De paniek keert in verhevigde mate terug. De angst om ontmaskerd te worden laat hem gruwelijk lijden, wat hij heeft gedaan bezorgt hem een levenslang schuldgevoel.

Normaal gesproken hoop je dat de dader wordt ontmaskerd en berecht. In Drie dagen en levenslang ligt dat anders. Op meesterlijke wijze laat Lemaitre je hopen dat het nu juist niet gebeurt. Dat is verwarrend, tegennatuurlijk, maar je gaat erin mee. De gevoelens van wanhoop, angst en schuldgevoel van Antoine zijn elke pagina voelbaar. Die worden zo nauwgezet en gevoelvol beschreven dat je de wanhopige ouders van Rémi en de vertwijfelde dorpsgemeenschap als vijanden gaat zien die vooral niet hun doel moeten bereiken. Een uiterst vervreemdend effect dat nochtans natuurlijk en vanzelfsprekend aanvoelt.

Over de stijl van Lemaitre niets dan lof. De dorpssfeer beschrijft hij prachtig. Met enkele rake woorden weet hij de onderlinge verhoudingen in het dorp en de formele en informele machtsstructuren te schetsen. Hij heeft maar een paar woorden nodig om te laten zien dat de ogenschijnlijk eensgezinde, gave dorpsgemeenschap wonden en wondjes heeft die soms diep dooretteren en de verhoudingen flink verzieken. De passages waarin hij de tegenwoordige tijd gebruikt zijn vooral ijzersterk. Met name het hoofdstuk waarin Antoine aan het slepen is met het lichaam van Rémi, op zoek naar een onvindbare bergplaats, beschrijft op perfecte wijze de wanhoop van een jongen bij wie het besef langzaam doordringt dat hij, onbedoeld, een misdadiger is voor de rest van zijn leven.

Drie dagen en levenslang zorgt voor een ander soort spanning dan de meeste thrillers. De angst bij Antoine om te worden ontmaskerd laat niet af. De invloed die het heeft op de rest van zijn leven is beklemmend en fascinerend. Het slot kent een fraaie wending. Het verloren horloge duikt weer op en dat stelt veel van het daaraan voorafgaande in een ander daglicht. Het laat ook veel op zijn plaats vallen.

Drie dagen en levenslang is prachtig, krachtig en meesterlijk.