Ideeënroman met moralistische boodschap

Dadara is de kunstenaarsnaam van Daniël Rozenberg, die naam heeft gemaakt met het ontwerpen van folders en hoezen van platen en CD’s. Sinds 2010 is hij directeur van de Exchangibition Bank, een nog steeds lopend kunstproject. Het is niet een bank zoals we die kennen uit het dagelijks leven. Met geld kun je volgens zijn filosofie ook andere dingen doen dan gebruikelijk, zoals bewerken.

Met het project stelt Dadara de vraag of je van geld gelukkig kunt worden of er een voldaan gevoel van kunt krijgen. In plaats van er dingen voor te kopen zou je geld ook moeten kunnen inwisselen voor bijvoorbeeld Liefdesbiljetten. Zijn ideeën heeft hij verder uitgewerkt in het boek Een biljet van oneindig. De illustraties zijn van zijn hand, de teksten zijn van Sanne de Bakker.

Hoofdpersonen in het verhaal zijn meneer Ping, zijn hulpje de duizendpoot Poen en meneer Utopie. Meneer Ping heeft geld in overvloed en wil alleen maar meer. Meneer Utopie heeft ideeën die hij in potjes bewaart, maar hij kan ze door geldgebrek niet uitvoeren. Op een dag krijgt meneer Ping een dwaze ingeving. Hij eet een biljet op en komt erachter dat geld lekker smaakt. Het geeft even een voldaan gevoel maar al snel krijgt hij honger naar meer. Zoveel meer dat hij zich misselijk eet, het komt er via de mond in snippers weer uit. Op de plekken waar hij het uitbraakt komen bomen uit de grond, echte geldbomen waar je biljetten af kunt plukken. Als meneer Utopie daarachter komt kan hij zijn plannen eindelijk uitvoeren en dat doet hij voortvarend. Maar dat blijft niet zonder gevolgen.

Een biljet van oneindig is een heel kleurrijk boek geworden. De illustraties zijn prachtig en laten een heel eigen en consequent doorgevoerde stijl zien. De teksten zijn heel eenvoudig en hebben de toon van een kinderboek. Tekst en illustraties gaan onmiskenbaar over geld, doch het verband tussen beide is niet altijd even duidelijk.

Het motto van het boek is overduidelijk. Het bezitten van geld geeft een leeg gevoel, je houdt altijd honger naar meer. Het bezit van geld heeft op zichzelf geen waarde. Het gebrek aan geld belemmert je in het uitvoeren van je ideeën. De echte waarden in het leven bestaan uit andere dingen.

Dit motto is aardig uitgewerkt, de boodschap komt bij volwassenen wel over. En dat tussen de bedrijven door een lichte sneer wordt uitgedeeld aan mensen die handelen in geld zoals grijze bankmannetjes en dito polisverkopers evenzeer. Maar dat is meteen de zwakte van dit boek. Want voor wie is het bedoeld? Volwassenen zullen dit boek denkelijk niet gauw tot zich nemen, daarvoor heeft het teveel de uitstraling van een kinderboek. De kinderen van de leeftijd die passen bij de toon, tot aan de lagere onderbouwleeftijd, zullen een dergelijke boodschap normaal gesproken nauwelijks kunnen begrijpen. Daarnaast is het jammer dat de tekst wat slordigheden bevat zoals “in een verstandsverbijstering” of “in grote getale”.

Het project van Dadara is lovenswaardig en sympathiek. Zijn tekeningen zijn kleurrijk en zijn het aanzien meer dan waard. De teksten vallen in al dat visuele geweld een beetje weg, doch de moralistische boodschap komt wel voldoende uit de verf. Het is te hopen dat dit geheel bijdraagt aan een andere, genuanceerdere mening over het fenomeen geld en een andere kijk op de werkelijke waarden in het leven. Dat zou dan mooi meegenomen zijn.