Mustread voor economen en politici
In de huidige tijd zijn economie en filosofie twee vakgebieden die op het eerste gezicht geheel los staan van elkaar. Dat is heel lang anders geweest. Net als andere wetenschappen heeft economie zijn wortels in de filosofie. Een van de eerste verhandelingen over economie is terug te vinden in de Ethica, een boek van de Griekse wijsgeer Aristoteles. Deze filosofische verhandeling had vooral oog voor morele aspecten van economische transacties en wordt daardoor ook gezien als een specifieke tak van filosofie, de moraalfilosofie.
In hun essay Waarom vuilnismannen meer verdienen dan bankiers, geschreven in het kader van de Maand van de Filosofie, laten de auteurs, Rutger Bregman en Jesse Frederik, zien dat economie pas relatief kort geleden is afgedreven van zijn moraalfilosofische basis. Over de echte inhoud van het begrip 'verdienen', dat een dubbele betekenis heeft, wordt sindsdien nauwelijks meer nagedacht. Is elk individueel inkomen en elk individueel bezit ook echt verdiend en in hoeverre is het rechtmatig dat dat wordt afgezonderd van het gemeenschappelijk bezit? Zijn de grote verschillen te rechtvaardigen als dit wordt afgezet tegen de maatschappelijke waarde van verschillende bedrijven en beroepen? Dat is de vraag die de aanleiding vormt voor dit boek.
Ter illustratie: toen vuilnismannen in New York wegens een loongeschil het werk neerlegden vervuilde de stad in razend tempo. Na zes dagen was het geschil beslecht in het voordeel van de vuilnismannen. Toen in Ierland bankiers in staking gingen leidde dat niet tot problemen. Het geldverkeer kwam niet tot stilstand, in minder dan geen tijd waren er alternatieve geldcircuits opgetuigd. Welk beroep is dan maatschappelijk gezien belangrijker en wie verdient meer?
Een ander voorbeeld is Apple: alle toeters en bellen van de Iphone, zoals GPS en internet, zijn ontwikkeld door mensen in loondienst van de Amerikaanse overheid. In hoeverre is het terecht dat een commercieel bedrijf daarvan de vruchten plukt en niet de gemeenschap, zeker als je weet dat dat bedrijf als dank de Amerikaanse belastingen ontwijkt, onder andere via Nederland.
Dit is een kwestie waarover in de moraalfilosofie zeker zou worden nagedacht, doch die bij de toonaangevende economen, en in hun kielzog de (neo)liberale politici, nauwelijks meer aan de orde is.
De auteurs laten overtuigend zien dat dit heel lang anders is geweest. Om het tot Nederland te beperken, hoewel ons land daarin zeker niet exclusief is: de VVD is opgericht als een partij die zich verzette tegen verrijking door enkelen over de ruggen van velen. In een relatief kort tijdsbestek heeft deze partij een ideologische draai gemaakt van 180 graden. Economisch gewin en bescherming van het bezit bepaalt nu de koers, de morele vraag wordt niet meer gesteld.
Gevolg daarvan is dat financiële ongelijkheid steeds groter wordt. Hoewel de auteurs laten zien dat dat in historisch perspectief nog wel meevalt, gaan er steeds meer stemmen op die wijzen op de gevaren van te grote ongelijkheid. Het succes van Piketty’s boek Kapitaal in de eenentwintigste eeuw is illustratief daarvoor. Doch er is meer: steeds meer economen en steeds meer economiestudenten pleiten voor de terugkeer van de morele vraag in het economisch denken en zouden het liefst bereiken dat de symbiose van economie en filosofie weer in ere wordt hersteld.
De auteurs hebben een zeer goed leesbaar boek geschreven over de verbanden tussen economie en filosofie en tussen heden en verleden, een boek dat uitstekend is gedocumenteerd en dat is geïllustreerd met aansprekende voorbeelden. Zij belichten, wanneer dat relevant is, beide kanten van de medaille en lopen daardoor niet het gevaar te kunnen worden beticht van pamflettisme.
Het boek is uitermate geschikt voor een brede doelgroep en zou verplicht leesvoer moeten zijn voor economen en politici.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
