Imponerende geschiedenis over Frans kolonialisme

In zijn, met veel lof ontvangen, Parijs. De verborgen geschiedenis heeft Andrew Hussey een boekje open gedaan over de andere kant van Parijs. Of zoals het NRC Handelsblad schreef: “een overzicht van het donkere hart van de lichtstad.” Hierin werden ook de rellen in de banlieue besproken en over deze gebieden gaat hij nu verder in De Franse Intifada. Waarom zijn de bewoners daar zo boos en ontevreden? Hussey legt hiervoor de link met het verleden en leidt de lezer met veel kennis van zaken en een boeiende schrijfwijze langs de Franse koloniale geschiedenis.

De spanningen in de banlieue rondom de grote Franse steden leiden steeds meer tot een soort guerrillaoorlog tussen de politie en de bewoners van deze gebieden die liggen aan de randen van de Franse steden. De reden van de woede van deze bewoners, waar meer dan de helft zijn wortels heeft in de voormalige Noord-Afrikaanse koloniën, is volgens Hussey, dat ze hun identiteit kwijt zijn en zich daardoor onmogelijk kunnen thuis voelen in Frankrijk. Dit alles vindt zijn oorsprong in wat er in de koloniale tijd gebeurde in de door Frankrijk veroverde gebieden. Opvallend daarin is het mensbeeld van de Europese grootmachten ten opzichte van andere religies zoals het Islam en Jodendom. Het is een beperkt beeld met grote oogkleppen op die de autochtone bevolking standaard als inferieur beschouwt en deze daardoor minachtend behandeld. Men voelde zich eigenlijk verplicht om deze ‘beschavingsmissie’ uit te voeren “zodat de Europese democratische waarden konden worden overgebracht aan de personen die slaaf waren van de islam.”

En dit ‘overbrengen’ ging in Algerije, Marokko en Tunesië op dezelfde ‘democratische’ manier, namelijk de autochtone bevolking met veel geweld, marteling en foltering onderdrukken, vervolgens de Europese kolonisten alle ruimte en hulp bieden het land uit te buiten. De lokale bevolking is dermate lamgeslagen dat een deel eieren voor zijn geld kiest en meewerkt met de Franse overheerser wat weer leidt tot tweespalt binnen de lokale bevolking dat ook weer uitbarst tot een gewelds- en machtsstrijd zodat iedereen in een spiraal van geweld terechtkomt.

Hussey beschrijft dit alles gestructureerd en nauwgezet en legt heel goed de verbanden tussen de huidige bewoners van de banlieue en het leed dat hun voorvaderen hebben moeten meemaken. Het boek doet je als lezer én Nederlander, beseffen dat het onwaarschijnlijk is dat alleen Frankrijk zich zo heeft gedragen in haar voormalige koloniën en dat je met dit besef met een andere blik kijkt naar de boosheid die je soms in Nederland voelt van bewoners met wortels in onze voormalige koloniën.

Hussey heeft geen pasklare antwoorden om alles op te lossen, maar waarschuwt wel dat bestaande politieke en culturele problemen van generatie op generatie worden overgedragen. Ook voor Nederland dus een aandachtspunt.