Wanneer eindigt je oorlog?
Lise Kristenen verblijft samen met haar broertje, zusje en moeder twee jaar lang in een drietal Jappenkampen. Op de achterflap van haar boek lezen we dat het meer dan vijftig jaar duurde voordat “..ze haar ervaringen op papier kon stellen.” Inderdaad, kon stellen. Want, als De kleine gevangene de lezer één ding duidelijk maakt, is dat de gevangenschap niet eindigt wanneer je de hekken van het kamp uitloopt.
1942. Lise Kristenen (acht jaar) woont met haar ouders, zusje en broertje op Java. De oorlog is ver weg want die vindt plaats aan de andere kant van de wereld. Toch merkt ze aan het begin van het nieuwe schooljaar dat er vrienden en vriendinnetjes zijn verdwenen. Niet lang daarna komen steeds meer Japanse soldaten in het straatbeeld en ziet Lise dat vrienden en buren zomaar uit hun huis worden gehaald en mee worden genomen in open trucks. Ook het gezin Grønn-Nielsen ontkomt niet aan de Japanse agressie en zo belanden Lise en haar zusje, broertje en moeder in het kamp De Wijk (haar vader gaat naar een mannenkamp). In het begin is het nog spannend en nieuw maar al snel maakt ze kennis met het verschrikkelijke leven in een Jappenkamp. De vernederde tenko, waarbij de kampbewoners soms tijdenlang verplicht moeten buigen voor de Japanse overheersers, is voor haar als kind onbegrijpelijk: “Wat was dat toch met deze mannen, dacht ik, dat we hen voortdurende respect moeten betuigen?”. Naarmate de tijd voortschrijdt, worden de kampen voller, het eten slechter, het aantal mensen dat zomaar verdwijnt steeds groter en de straffen steeds harder. Maar Lise is een initiatiefrijk kind en zorgt ervoor dat het gezin ondanks de erbarmelijke toestanden, de twee verschrikkelijke kampjaren volhoudt.
“Met zelfmedelijden zou ik niets opschieten. Ik verving dat zielige gevoel door woede en een diepe haat voor onze onderdrukkers.” Deze karaktertrek geeft aan dat Lise op achtjarige leeftijd eigenlijk al volwassen trekjes heeft die worden gecombineerd met een groot verantwoordelijkheidsgevoel. Desondanks blijft het natuurlijk een kind met haar eigen angsten en onwetendheid. Dat feit is door Lise Kristensen niet uit het oog verloren; je leest heel duidelijk dat de schrijfster het verhaal vertelt over hoe ze het destijds als kind heeft beleefd, zonder dat het onnatuurlijk overkomt. Ook de stijl van het boek sluit daarbij aan; er zijn geen lange opbouwende verhaallijnen, maar wel korte zinnen in eenvoudig en helder taalgebruik. Bovendien gaat het grootste deel van het boek, na een korte duidelijke introductie van de hoofdpersonen, over wat er tijdens de gevangenschap is gebeurd, zonder afleidende zijpaden. Als lezer blijf je daardoor gefocust op de kern van het verhaal.
In het nawoord beschrijft Lise Kristenen haar leven na de Jappenkampen en hoewel dit deel slechts twintig bladzijden beslaat, zijn het wel indrukwekkende woorden die daar worden geschreven. Hier wordt pas echt zichtbaar welke littekens de twee verschrikkelijke jaren bij haar hebben achtergelaten. “De pijn en het verdriet uit die ellendige kampjaren zitten diep weggestopt in mijn onderbewuste en ik ben bang dat daar pas een einde aan komt wanneer ik mijn laatste adem uitblaas.”
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Jan M. Jorna
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
