Een beetje te veel van het slechte

Knockemstiff, het in 2008 verschenen debuut van Donald Ray Pollock, is nu ook in Nederlandse vertaling uitgegeven. Niet vreemd als je bedenkt dat Pollocks tweede roman, Al die tijd duivel, zeer goed is ontvangen. Het boek werd onder meer door de lezers van Het Parool gekozen als beste boek van 2014.

In Nederland kreeg Knockemstiff de ondertitel: ‘Een roman in 18 verhalen’. De 18 verhalen gaan over mensen in en rondom het plaatsje Knockemstiff. De schrijver heeft ervoor gekozen de verhalen voornamelijk te laten gaan over de bewoners aan de onderkant van de maatschappij, waar drugs, seks, geweld en alcohol de dagelijkse routine bepalen. En hoewel Pollock wisselt met personages, plaats van handeling en er ook wel diepere thema’s worden aangeroerd, heb je het na tien verhalen wel gehad met wéér iemand die stijf staat van de pillen of die ’s ochtends geradbraakt wakker wordt.

Knockemstiff is een bestaand plaatsje in de staat Ohio, waar de schrijver ook daadwerkelijk is opgegroeid. Over het ontstaan van de naam bestaan verschillende verhalen. Eén van de grappigste varianten wordt ook door Hank in het titelverhaal verteld. “Kennelijk kregen twee vrouwen ruzie over een man daar bij de kerk. De ene was zijn vrouw, de ander zijn vriendin. De predikant hoorde een van hen zweren dat ze de ander stijf zou slaan.”

Hank is ook één van zielen in het plaatsje waarbij de eenzaamheid schrijnend is. Naast de eenzaamheid speelt ook de vader een belangrijke rol in de verhalen. Verschillende jongens snakken naar zijn goedkeuring, zo ook Bobby: “Dat heb je goed gedaan, bleef ik tegen mezelf zeggen, steeds opnieuw. Het was verdomme het enige wat mijn vader ooit tegen me gezegd heeft wat ik nooit heb proberen te vergeten.”

Het belangrijkste thema dat Donald Ray Pollock aansnijdt is dat alle hoofdpersonen de wens hebben te vertrekken, maar op één of andere manier is er onvoldoende wilskracht om door te zetten. En al die ellendige gevoelens worden weg gedronken of weg gesnoven, om het allemaal maar te vergeten. Of zoals de ik-persoon in het verhaal ‘Vallei’ opmerkt: “…ons leven vergeten zou wel eens het beste kunnen zijn dat we ooit doen.” Als je de verhalen leest lijkt iedereen in Knockemstiff dit advies op te volgen.

Pollock is er goed in geslaagd dit naargeestige gevoel over te brengen op de lezer. Zo vormt de omgeving waarin de hoofdpersonen zich verkeren een perfecte afspiegeling van hun ellendige bestaan: ze leven in bouwvallige huizen, doorwoonde campers, in de plaats zelf staan veel winkelpanden leeg en in de bars zijn de klanten op één hand te tellen. Maar ook aan het rauwe en schreeuwerige taalgebruik merk je dat je in een foute buurt bent beland.

Doordat de thema’s en stijl in ieder verhaal weer terugkomen, word je als lezer als het ware murw gebeukt door alle ellende van de hoofdpersonen, zodat je halverwege het boek snakt naar een positief verhaal. Helaas is dat de lezer niet gegund; het is als een rockconcert zonder ballad.