Klassiek verhaal vertelt in een originele entourage

Pat Donnez is een veelzijdig persoon. Hij is schrijver, dichter, interviewer, performer en radiomaker, en in die laatste hoedanigheid presenteert hij tegenwoordig op zondagochtend op de Belgische radiozender Klara een eigen boekenprogramma. Na enkele dichtbundels en een novelle, is nu Lichterlaaie uitgebracht, zijn eerste grote roman. Het uitgangspunt van dit boek is bijzonder origineel -een man die vrijwillig in een graf gaat liggen-, waardoor je bij aanvang van de roman erg nieuwsgierigheid bent over hoe dit idee verder wordt uitgewerkt. Dat valt enigszins tegen omdat het grafliggen an sich niet verder wordt uitgewerkt, maar slechts als achtergrond dient voor het eigenlijke verhaal. Dat verhaal is echter boeiend en grappig genoeg om de eerst genoemde tegenvaller meer dan goed te maken.

In 1974 zette Louis Luypaerts uit Hechtel-Eksel het wereldrecord grafliggen scherp door 101 dagen en 37 minuten in een kist door te brengen die drie meter diep was begraven. Deze waanzinnige prestatie is het uitgangspunt geworden van Donnez’ roman. Hoewel in Lichterlaaie de hoofdpersoon ook Louis heet zijn er, naast dat ook de roman in de jaren zeventig speelt, verder geen verwijzingen naar de inmiddels echt overleden Louis Luypaerts.

De Louis uit de roman is een klassieke arbeider die vanaf zijn veertiende van school is gegaan en sindsdien werkt als krattensjouwer bij brouwerij Excelsior: "1000 kratten per dag x 24 flesjes..."
Louis klaagt niet over zijn werk en zijn gezin, maar vanbinnen borrelt toch ontevredenheid over hoe zijn leven tot nu toe verloopt. Om de ban van zijn huidige leven te breken besluit hij het wereldrecord grafliggen te gaan verbeteren. Dit betekent dat hij minimaal 80 dagen onder de grond moet.

Johanna is de klassieke rijke schoonheid (type Barbara Streisand) die verteert in eenzaamheid. Haar zonneallergie beperkt haar enorm in haar doen en laten. Zo kan ze alleen ’s nachts naar buiten en kan ze haar man, de minister van Buitenlandse Zaken, niet meer vergezellen op zijn buitenlandse reizen.
"… komt Johanna tot het besluit dat ze niet leeft maar gebeurt."

Stilistisch heeft Donnez het één en ander goed uitgewerkt. Zo wordt het verschil tussen de verschillende milieus heel goed zichtbaar in het taalgebruik; bij Johanna worden haar gedachten, dialogen in het abn verwoordt, terwijl bij Louis het Vlaams de boventoon voert. Dat laatste lijkt voor de lezer lastig, maar het Vlaams geeft wel direct de juiste sfeer van het milieu waar Louis vandaan komt weer. Dat Johanna eenzaam is wordt niet alleen duidelijk doordat ze maar één vriendin heeft, maar ook door de vele gedachtespinsels die de auteur constant door haar hoofd laat spelen. Zelfs in gesprekken met Louis dwaalt ze zo weer af: "Kiekeboe, ge zit weer op uw planeet, hè meiske,…".

Hoewel de roman serieuze thema’s behandelt is er ook voldoende te lachen om de heerlijke humor. Wanneer Louis aangeeft op paaszaterdag te willen beginnen, antwoordt zijn vriend Raymond: "N’importe, paaszaterdag of Pasen, vindt ge dat zelf niet, hoe zal ik het zeggen, vreemd om in een graf te gaan liggen op een moment dat een Ander er is uitgekomen. En laten we eerlijk zijn, niet de eerste de beste."

Deze humor en de korte hoofdstukjes, maken Lichterlaaie een vlot te lezen roman die bovendien het klassieke verhaal van een uptown-girl die verliefd wordt op een downtown-man een nieuwe dimensie geeft.