Familiegeschiedenis komt bladzijden tekort
Jeroen Thijssen heeft met zijn roman Solitude aan zijn eigen wens voldaan om in zijn schrijversbestaan minimaal één boek aan Nederlands-Indië te wijden. De flora, fauna, oorlogen, expedities; dit alles had als kind een enorme aantrekkingskracht op de auteur en deed hem besluiten deze afspraak met zichzelf te maken.
Hoewel Thijssen ook een zeer gewaardeerde reisgids (De ronde van Gallië, 2010) op zijn naam heeft staan, heeft hij voor zijn verhaal over Nederlands-Indië voor de romanvorm gekozen. Het verhaal van Solitude beslaat circa 86 jaar waarin de lezer zowel de geschiedenis van de familie Bramme volgt als die van Nederlands-Indië. Terwijl de groei en val van Nederlands-Indië goed uit de verf komen, blijft de familiegeschiedenis hierin achter.
Het verhaal begint in 1979 als de jongste nazaten Robert en Frank hun verplichte bezoek aan hun opa Simon afleggen. Opa Simon woont in een verzorgingstehuis en de jongens hebben slecht nieuws voor hun grootvader: het oude huis moet worden ontruimd. In dozen vinden ze daar dagboeken, brieven en andere documentatie uit de tijd dat hun voorvaderen in Indonesië waren. Frank besluit dit materiaal te gebruiken om een boek over hun familie te schrijven. Dat deze familiegeschiedenis interessant wordt is dan al duidelijk; Frank en Robert blijken door opa te zijn opgevoed, het hoe en waarom blijft in het midden en opa kreeg toen ze jong waren af en toe bezoek van mensen: “klein, donker, met een waas van ontheemding dat hun nog exotischer maakte, als waterlelies in een grasveld.”
Vervolgens wordt de lezer mee teruggenomen naar 1894 waar kennis wordt gemaakt met Theo en Hendrik Bramme. Zij nemen dienst bij het Koloniaal Werfdepot, waar ze worden opgeleid tot Indischgasten. Ze doen mee aan de belegering van Tjakra Negara en de beroving van het paleis van Soesoehoenan. Dit deel eindigt in 1900, wanneer de broers uit dienst zijn en zich hebben gesetteld als planter op Solitude (Hendrik) en als journalist (Theo). Ook in dit deel van de roman strooit de schrijver met suggestieve zinsneden waardoor het boek op dat moment geen bladzijde verveelt: “Nog geen 8 weken geleden, haast onvoorstelbaar lang, hadden ze hier ook gelopen, met aarzelende stappen, vastbesloten om aan hun lot te ontkomen maar bevreesd voor wat het zou brengen.”
De keuze om het vervolg van de familiegeschiedenis in Nederlands-Indië vanuit het oogpunt van de jonge Simon te beschrijven, is geen gelukkige. Het boek verwordt tot een ‘coming-of-age’ roman waarin we Simon volgen in zijn geestelijke en fysieke groei. Natuurlijk zie je vanuit dit perspectief ook de groei en ontwikkeling van de Nederlands-Indische maatschappij, maar het personage Simon gaat niet bij je leven.
Aan het slot van dit deel, het is inmiddels 1919, zijn een aantal openstaande kwesties opgelost, maar er zijn nog genoeg gaten die gedicht kunnen worden. Teleurstellend is het dan ook als blijkt dat de laatste periode van de familie in Indië verteld wordt door een, dat dan weer wel, nauw betrokken inlander. Op deze manier worden de nog openstaande kwesties wel heel snel gestopt, terwijl de beschreven belevenissen een beter lot hadden verdiend. Zelfs de onthulling van het grootste geheim in de laatste alinea kan dit gevoel niet wegnemen.
Als lezer krijg je prachtige, beeldende beschrijvingen te lezen van de landschappen, het leven op een plantage en van het leven in Nederlands-Indië in het algemeen. De keuze om hieraan een familiegeschiedenis te koppelen die niet alle ruimte krijgt, is jammer.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Jan M. Jorna
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
