Wie is het probleem? Benny?
Bert Moerman (1987) oogstte veel waardering met zijn debuutroman Niet dat het iets uitmaakt. Hij won er in 2018 de Bronzen Uil Publieksprijs mee. Het verhaal in zijn nieuwe, meeslepende roman Benny wordt verteld vanuit het perspectief van Daniël (in de ik-vorm). Het verhaal kruipt onder je huid.
Wat gebeurt er met iemand als hij zijn zekerheden kwijt dreigt te raken? Dat is het grote thema in deze psychologische roman. Subthema’s zijn (on)zekerheid, openstaan voor iets nieuws, oordelen en veroordelen, zelfvertrouwen hebben, op een andere manier naar mensen kijken.
Het verhaal ontwikkelt zich langs een aantal verhaallijnen: die van de ik-verteller Daniël en die van de personages (vanuit het perspectief van de alwetende verteller) die hem uit het verleden kennen. Zij geven in hoofdstukken met hun naam hun versie van het verhaal: oud-klasgenoten, maar ook zijn echtgenote Suzy. De vormgever heeft de namen van die personages over twee pagina’s door laten lopen. Zo wordt hun verhaal verbonden met dat van Daniël. Qua vormgeving een vondst.
Die verschillende verhaallijnen geven enerzijds steeds nieuwe impulsen, wendingen aan het verhaal, en zorgen er anderzijds voor dat er een ‘totaalbeeld’ ontstaat. Door het wisselende perspectief kom je erachter dat de werkelijkheid complexer is dan Daniël denkt. Het verleden speelt een belangrijke rol in het verhaal.
Het motto van het boek ‘there will come a time gigantic / waves will crush the junk / that I have saved’ is van Mark Linkous, het enige vaste lid van de Amerikaanse band Sparklehorse. Linkous zou grote persoonlijke problemen gehad hebben en pleegde in 2010 zelfmoord.
Problemen lijkt het hoofdpersonage Daniël ook te hebben. In het eerste hoofdstuk breekt hij in zijn eigen woning in, pakt de foto’s van zijn kinderen en zegt ‘Hier moet ik zijn.’ Drie weken eerder heeft hij Benny, een oud-klasgenoot, toevallig teruggezien. Hij is ervan overtuigd dat Benny van dit alles de schuld is.
‘Stomme fucking Benny. Het is me nu wel helemaal duidelijk dat het toen begonnen is.’
Daniël, succesvol zakenman in de bouw, woont met zijn vrouw Suzy – die onderwijzeres is – en zijn twee kinderen in een prachtig huis, SUV voor de deur. Hij is een gewoontedier, het leven verloopt altijd in hetzelfde ritme, daar voelt hij zich het veiligst bij. Dan ontmoet hij in de kroeg, op weg naar huis, oud-klasgenoot Benny. Die ontmoeting laat hem niet los. Benny was vroeger ‘een gemiddelde klasloser’. Hij werd een beetje gemeden en de klas deed ‘epidemisch tikkertje’ met hem, Bennytitus, bedacht door Daniël. Er lijkt vriendschap tussen Benny en Daniël te ontstaan. Benny is een computerexpert en als de laptop van Daniëls dochter Sophie het begeeft repareert Benny hem. Benny komt zelfs bij Daniël thuis. Er gebeuren allerlei op zichzelf onbetekenende dingen, die Daniël uit balans brengen. Hij krijgt het gevoel dat Benny daar iets mee te maken heeft en raakt daardoor compleet ontregeld. Een vloedgolf (zie het motto van het boek) lijkt Daniël te overspoelen.
Steeds geeft Moerman wat meer informatie over de achtergrond van de personages en kleurt ze daarmee in. Zijn personages zijn geloofwaardig, hebben een eigen toon. Door het wisselende perspectief zorgt hij ervoor dat lezer zich met hen kan identificeren, ze begrijpt. Daniël is wel erg ‘ik’. Hij haat veranderingen, raakt dan in de war, lijkt autistische trekken te vertonen. Maar klopt het wel dat hij overal de gevierde man is? Heeft hij wel echt contact met anderen? En steeds is er het probleem Benny, die in zijn leven, zijn vriendenclub, in zijn gezin weet binnen te dringen. Waarom? Aan het eind van het boek wordt dat duidelijk en snapt de lezer het motto van het boek en het eerste hoofdstuk. Niets is wat het lijkt.
Bert Moerman schrijft in heldere taal, to the point, vlot, eigentijds, beeldend. De roman zindert van de spanning. Suggestieve zinnetjes voeren de spanning op.
‘Hij had een tandenstoker in zijn mond waarmee hij artistieke gymnastiek deed met zijn tanden.’
Benny is een heerlijk boek. Je leest het in één adem uit en blijft dan verbluft achter.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Jan Stoel
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
