Wie is het probleem? Benny?
Bert Moerman (1987) oogstte veel waardering met zijn debuutroman Niet dat het iets uitmaakt. Hij won er in 2018 de Bronzen Uil Publieksprijs mee. Het verhaal in zijn nieuwe, meeslepende roman Benny wordt verteld vanuit het perspectief van Daniël (in de ik-vorm). Het verhaal kruipt onder je huid.
Wat gebeurt er met iemand als hij zijn zekerheden kwijt dreigt te raken? Dat is het grote thema in deze psychologische roman. Subthema’s zijn (on)zekerheid, openstaan voor iets nieuws, oordelen en veroordelen, zelfvertrouwen hebben, op een andere manier naar mensen kijken.
Het verhaal ontwikkelt zich langs een aantal verhaallijnen: die van de ik-verteller Daniël en die van de personages (vanuit het perspectief van de alwetende verteller) die hem uit het verleden kennen. Zij geven in hoofdstukken met hun naam hun versie van het verhaal: oud-klasgenoten, maar ook zijn echtgenote Suzy. De vormgever heeft de namen van die personages over twee pagina’s door laten lopen. Zo wordt hun verhaal verbonden met dat van Daniël. Qua vormgeving een vondst.
Die verschillende verhaallijnen geven enerzijds steeds nieuwe impulsen, wendingen aan het verhaal, en zorgen er anderzijds voor dat er een ‘totaalbeeld’ ontstaat. Door het wisselende perspectief kom je erachter dat de werkelijkheid complexer is dan Daniël denkt. Het verleden speelt een belangrijke rol in het verhaal.
Het motto van het boek ‘there will come a time gigantic / waves will crush the junk / that I have saved’ is van Mark Linkous, het enige vaste lid van de Amerikaanse band Sparklehorse. Linkous zou grote persoonlijke problemen gehad hebben en pleegde in 2010 zelfmoord.
Problemen lijkt het hoofdpersonage Daniël ook te hebben. In het eerste hoofdstuk breekt hij in zijn eigen woning in, pakt de foto’s van zijn kinderen en zegt ‘Hier moet ik zijn.’ Drie weken eerder heeft hij Benny, een oud-klasgenoot, toevallig teruggezien. Hij is ervan overtuigd dat Benny van dit alles de schuld is.
‘Stomme fucking Benny. Het is me nu wel helemaal duidelijk dat het toen begonnen is.’
Daniël, succesvol zakenman in de bouw, woont met zijn vrouw Suzy – die onderwijzeres is – en zijn twee kinderen in een prachtig huis, SUV voor de deur. Hij is een gewoontedier, het leven verloopt altijd in hetzelfde ritme, daar voelt hij zich het veiligst bij. Dan ontmoet hij in de kroeg, op weg naar huis, oud-klasgenoot Benny. Die ontmoeting laat hem niet los. Benny was vroeger ‘een gemiddelde klasloser’. Hij werd een beetje gemeden en de klas deed ‘epidemisch tikkertje’ met hem, Bennytitus, bedacht door Daniël. Er lijkt vriendschap tussen Benny en Daniël te ontstaan. Benny is een computerexpert en als de laptop van Daniëls dochter Sophie het begeeft repareert Benny hem. Benny komt zelfs bij Daniël thuis. Er gebeuren allerlei op zichzelf onbetekenende dingen, die Daniël uit balans brengen. Hij krijgt het gevoel dat Benny daar iets mee te maken heeft en raakt daardoor compleet ontregeld. Een vloedgolf (zie het motto van het boek) lijkt Daniël te overspoelen.
Steeds geeft Moerman wat meer informatie over de achtergrond van de personages en kleurt ze daarmee in. Zijn personages zijn geloofwaardig, hebben een eigen toon. Door het wisselende perspectief zorgt hij ervoor dat lezer zich met hen kan identificeren, ze begrijpt. Daniël is wel erg ‘ik’. Hij haat veranderingen, raakt dan in de war, lijkt autistische trekken te vertonen. Maar klopt het wel dat hij overal de gevierde man is? Heeft hij wel echt contact met anderen? En steeds is er het probleem Benny, die in zijn leven, zijn vriendenclub, in zijn gezin weet binnen te dringen. Waarom? Aan het eind van het boek wordt dat duidelijk en snapt de lezer het motto van het boek en het eerste hoofdstuk. Niets is wat het lijkt.
Bert Moerman schrijft in heldere taal, to the point, vlot, eigentijds, beeldend. De roman zindert van de spanning. Suggestieve zinnetjes voeren de spanning op.
‘Hij had een tandenstoker in zijn mond waarmee hij artistieke gymnastiek deed met zijn tanden.’
Benny is een heerlijk boek. Je leest het in één adem uit en blijft dan verbluft achter.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Jan Stoel
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
