‘Bestsellerboy’ is op zoek naar zichzelf

De belofte van Pisa van Mano Bouzamour (1991) was in 2014 de bestverkopende Nederlandstalige debuutroman, de drukken volgden elkaar snel op. De hoofdpersoon in die roman is een Marokkaanse puber die zich tussen twee werelden bevindt.  

Na dit succes bekroop de 23-jarige Bouzamour de angst om te schrijven. Steeds werd hem gevraagd naar een nieuw boek. Wat gebeurt er als je zo’n goedverkopende roman hebt geschreven en je een ‘Bestsellerboy’ geworden bent? Zie daar het vertrekpunt voor Bouzamours tweede roman. Robert Vuijsje deed iets vergelijkbaars met zijn tweede roman Beste Vriend.

Bestsellerboy gaat over hoe het leven van Mohamed Zebbi (en Zebbi is het Arabische woord voor ‘pik’ of ‘lul’) viereneenhalf jaar na de publicatie van zijn succesvolle debuutroman, ‘Mohamed , de proleet’, verder gaat.  Mohamed wil zich ontworstelen aan zijn milieu. “Mijn vader had zich een halve eeuw lang een hernia gedweild.” Hij wil lezen en bezoekt daarom de bibliotheek. Bij Mohamed thuis wordt niet gelezen. Dat is vreemd want het eerste woord van de Koran is ‘Iqra’ en dat betekent ‘lees’.

Mohamed wordt schrijver, werkt drie jaar aan zijn debuutroman maar komt van een koude kermis thuis als de redacteur die hem begeleidt zegt dat zijn boek niet uitgegeven wordt. Mohamed is overtuigd van zichzelf. Hij zegt bijvoorbeeld over Gerard Reve: “Ik noem zijn naam, zodat jongeren zijn naam lezen en wellicht één van zijn stoffige boeken zullen openslaan om erachter te komen dat hij een hele goed schrijver is, maar dat ik véél beter ben.” Mai Spijkers van uitgeverij Prometheus wil zijn boek echter graag uitgeven. Hij ziet in de titel ‘Ik Mohamed’ een verwijzing naar ‘Ik Jan Cremer.’ Mohamed geeft de voorkeur aan ‘Mohamed, de proleet’. Het boek wordt een succes.

Hij wordt overal gefêteerd, houdt lezingen, zijn boek verwerft filmrechten, zijn uitgever ziet de ene na de andere druk van de persen rollen. Het succes en de openhartige manier van schrijven hebben voor Mohamed ook een keerzijde. Hij wordt letterlijk door zijn ouders buiten de deur gezet (Mohamed zegt daarover: "Ik ben een wees zonder ouders"), heeft last van zijn Marokkaans-Nederlandse criminele macho-vriendengroep.

Bestsellerboy bevat eenentwintig hoofdstukken (toen Bestsellerboy uitkwam waren er eenentwintig drukken van De belofte van Pisa verschenen). In die hoofdstukken beschrijft Bouzamour/Mohamed wat hij meemaakt tussen het verschijnen van zijn debuutroman en zijn tweede roman. De roman is natuurlijk fictie, maar bevat tal van autobiografische elementen. Net als Bouzamour verschijnt Mohamed in talkshows, woont hij in het voormalige Paleis van Justitie aan de Prinsengracht in Amsterdam, de plek waar hij als 17-jarige ooit voor de rechter stond, heeft hij een fotoshoot in de Linda!, wordt zijn boek verfilmd. Zelfs zijn kapsel is hetzelfde.

Mohamed is een womanizer, maar anderzijds bijzonder gehecht aan 'zijn babe' Evelien, een vrouw uit een totaal ander milieu. Heftige seksscènes (dat past bij het thema 'zoeken naar vrijheid'), straattaal, criminaliteit, keiharde humor, de hokjesgeest, het beklemmende van de godsdienst (“Neem een mooi Marokkaans meisje. Krijg kinderen met haar. Dan blijft het bloed tenminste zuiver.”) verbloemen waar het Mohamed echt om gaat. Hij zoekt een thuis, worstelt met het onbegrip dat hem ten deel is gevallen en het niet geaccepteerd worden. Het belangrijkste thema is dat Mohamed niet kan zijn wie hij eigenlijk wil zijn. Wat dat laatste betreft is Bouzamour een schrijver als Alex Boogers. Ook bij hem gaat het vaak om jongeren die zich ontworstelen uit een uitzichtloos milieu en op zoek zijn naar een nieuwe toekomst. 

Bouzamour schrijft rauw, is brutaal, recht voor zijn raap, spaart niets of niemand (of het nu zijn uitgever is of collega’s uit de literatuur of zichzelf), observeert scherp met zinnen als “Brommers met bestekembleempjes op de boxen achterop snelden via de stoep naar hongerige klanten thuis.” Het levert een boek op dat vaak hilarisch is, dat barst van de vitaliteit, een boek van nu. Niet voor niets schrijft Mohamed: 

“Ik schrijf omdat ik een teringhekel heb aan de realiteit (…) De kunst is juist om te leren in je verbeelding te leven. (…) Fuck het nu.”