Zijn er grenzen voor Buys?
Coenraad de Buys (1761-1821) leeft in de Zuid-Afrikaanse cultuur voort als 'de gevaarlijkste man in de Kaapkolonie'. Een beer van een vent, voor Duvel noch hel bang. Hij trok zich nergens iets van aan, had eindeloos veel vrouwen en maakte daarbij geen onderscheid tussen huidskleur of sociale status. Hij roofde, plunderde, maar speelde ook een rol in de grenspolitiek van wat we nu Zuid-Afrika noemen. Hij had voor niemand ontzag en was eigenlijk een anarchist avant la lettre. Hij streed tegen Kaffers, de Bosjesmannen, de VOC, Bataven (de Nederlanders) en de 'fikken' Engelsen.
Over deze man schreef Willem Anker (1979) een op historische feiten gebaseerde roman. Anker laat Coenraad de Buys zijn levensverhaal vertellen, maar vertelt daarmee ook het verhaal van het ontstaan van Zuid-Afrika. Buys is een ‘persoonlijke’ roman, geschreven vanuit het perspectief van de bewoners van het land: de Boeren, de Kaffers, Hottentotten, Bosjesmannen en de kolonisten.
Op het schutblad van het boek staat dat het een 'grensroman' is. Buys overschrijdt allerlei verschillende soorten grenzen. Hij trekt door Zuid-Afrika, gaat wonen in Kafferland, woont in de Kolonie, en komt uiteindelijk met zijn entourage in Transvaal terecht. Hij gaat wonen in Buysdorp (waar nu nog zijn nakomelingen wonen). Buys houdt zich niet aan de landsgrenzen zoals die door de bestuurders vastgesteld zijn. De grenzen van de wet worden overschreden, de grenzen van wat betamelijk is. De geruchten gaan dat hij met enorm veel vrouwen geslapen heeft en meer dan 300 kinderen verwekt zou hebben. Alleen de grens van de leeftijd kan Buys niet ontlopen. Hij wordt ouder, krijgt reuma, wordt zwakker. Maar eigenlijk heeft hij ook die grens overschreden: immers zijn verhalen leven nog steeds voort. Willem Anker overschrijdt ook een grens. Hij schrijft niet alleen een historische roman, gebaseerd op feiten, maar ook een roman waarin hij de gekte van wat de mensen kan bewegen belicht.
Hoofdpersoon is Coenraad de Buys. Op een aantal momenten is Alom-Buys (de alwetende Buys) aan het woord. In die passages wordt het persoonlijke naar een hoger niveau, naar wat er zich landelijk afspeelt, getild. Die Alom-Buys is natuurlijk Willem Anker.
Coenraad woont in Lage Cloof in Zuid-Afrika, ziet zijn vader op achtjarige leeftijd sterven. Zijn moeder hertrouwt een aantal malen en zijn ‘nieuwe vaders’ mishandelen hem. Een belangrijke scène in het boek speelt zich af als Coenraad 12 jaar is. Veel van de schapen die hij hoedt zijn doodgebeten door een groep agressieve, verwilderde honden. Coenraad raakt in gevecht met de honden en overwint. Hij heeft bij één hond een oor afgebeten.
“Zijn bloed heeft zich vermengd met dat van de honden.”
De honden betonen hem respect. Als Coenraad 14 is slaat hij bij de zoveelste mishandeling terug. Hij is volwassen geworden en trekt de wereld in, begint alle grenzen te overschrijden. Een onafzienbare reeks van plunderingen, berovingen, gevechten tegen stammen en de overheid, jacht- en strooppartijen, gesloten deals volgen elkaar op. De honden volgen hem onder leiding van 'Afgebeten Oor'. Toch zijn er ook tal van tedere momenten, zoals de liefde voor zijn ‘hoofd’vrouwen en zijn kinderen die het dichtst bij hem staan.
Buys is een hallucinerende, rauwe roman, waarin niets onbenoemd blijft, en de gebeurtenissen over elkaar heen buitelen. Coenraad: “De geschiedenis die om mij heen hangt hult alles in een waas. Maar ik ben deel geweest van die chaos.” Steeds trekt De Buys verder, nergens vindt hij rust. Hij wil ook niet ingekapseld worden in de maatschappij. “Overal waar mijn huizen hebben gestaan liggen nu wildparken en jachtlandgoederen. Mijn woestheid is in de grond weggesijpeld,” zegt Coenraad.
De lezer moet wel wat inzicht hebben in het Zuid-Afrika uit de 18e begin 19e eeuw en waar een en ander zich afspeelde. Een grotere landkaart in het boek zou daarbij zeker helpen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Jan Stoel
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
