Is alles in balans?
Op de cover van De Aanloopman, de tweede roman van Martine de Jong (1975), lijkt alles perfect in balans: een cirkel waarop op de middellijn een gestileerd huisje staat, heel alleen, ongerept. Om het huisje staat een halve beschermde cirkel en er onder de dreiging van de ‘ondergrondse’ wereld. Er is een boven- en een ondergrondse verhaallijn die uiteindelijk elkaar ontmoeten. Er gebeurt iets waardoor het evenwicht verstoord wordt. Het leidt tot een kettingreactie.
Johanna Schoonbrood, de ik-verteller in het boek, is twintig jaar weduwe en woont geïsoleerd op het Groningse platteland, boven op de gasbel van Slochteren. “Zelfs bij preventieve ruimingen van de vogelgriep hebben ze haar links laten liggen.” Ze mist haar plotseling overleden man erg. Ze heeft geen werk, geen relatie en het contact met haar twee in Amsterdam wonende dochters is minimaal. Lisanne, de jongste is getrouwd met haar oud-docent, Mischa, een professor die negenendertig jaar ouder is. Dat steekt Johanna. Johanna accepteert het leven zoals het is. Rust, leegte.
“Met licht ging ik slapen en met licht werd ik dan wakker, alsof de nacht zich verstopte in zichzelf. (…) Het was maart, het was koud en mijn adem veranderde in wolkjes”
Dan komt Kasper de Vries aanlopen, de aanloopman. Hij is op zoek naar werk en een plek om te wonen. Johanna laat hem binnen. Kasper repareert alles wat kapot is, weet zich een centrale plek in het leven van Johanna te verwerven en langzamerhand krijgen ze een relatie. Johanna krijgt weer perspectief, verandert, is verliefd. Zij laat alles over zich heenkomen en is gelukkig met Kasper, hoewel het tweetal elkaar eigenlijk niet echt goed kent. De liefde lijkt wederzijds. Er gebeuren bijzondere dingen rondom het huis. De aarde beeft soms. Er blijken ontzettend veel mieren te zijn, die een gigantisch nest hebben gebouwd en ook andere dieren zijn buitenproportioneel groot. De lezer wordt meegetrokken in een apocalyptisch scenario, waarbij de gevolgen van de aardgaswinning zich manifesteren. Hoe veilig is dan de grond waar je zo zorgeloos op woont? Is alles nog in balans?
“Er was niets angstiger dan het niet kunnen vertrouwen op de grond waarop je leefde.”
Martine de Jong weet de figuren – er is met alle personages iets aan de hand – reliëf te geven door gedoseerd informatie, vaak via flashbacks, over hen aan te reiken. Je zou De Aanloopman een tragisch-komische liefdesroman kunnen noemen. Liefde is het centrale thema. Toch is ieder personage op zijn manier eenzaam, maar niet alleen, leeft zijn eigen leven. De liefde blijkt steeds te overwinnen, ervoor te zorgen dat er samenhang is. De aardbevingen in Groningen zijn ook een metafoor voor wat zich in het leven van Johanna voltrekt: het leven dat door haar nieuwe liefde op zijn kop komt te staan, de toenadering tot haar kinderen. Haar leven verandert totaal. Overwint de liefde/het evenwicht uiteindelijk?
De auteur heeft een lichte manier van schrijven, schrijft heerlijke dialogen, weet met kleine cliffhangers en flashforwards de spanning goed vast te houden en de lezer aan het denken zetten. Zo opent Koningin Beatrix een tentoonstelling over de gasbel in Slochteren en vraagt ze Johanna of zij het ook zo afschuwelijk vindt om te wonen op de gasbel: “Mijn warme medeleven.” De spanning wordt steeds afgewisseld met humor. Zo loopt een verliefde Johanna met ingehouden buik langs de schuur waar Kasper in woont. Kasper slaapt onder een dekbed met een Minnie Mouseovertrek!
Het boek roept vragen op over de gevolgen van het menselijk handelen, over wat we mogen weten en wat niet. Het gaat over waarheid en fictie. Is iedereen wie hij ook werkelijk is en wat is er toch met Kasper aan de hand? Wat is het grote geheim? Is uiteindelijk de balans verstoord? Zet de Groninger Apocalyps door en slokt de aarde alles op? Vragen die de lezer zich constant stelt. Wat gebeurt er met dat huisje op de cover? Huiver mee richting de ontknoping.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Jan Stoel
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
