Do not go gentle into that good night

De verloren berg is de titel van de tweede, prachtige roman van Lieke Kézér (1976). De titel en de achterliggende legende geven precies aan waar het in deze roman over gaat. De Monte Perdido (De verloren berg) ligt in Spanje, en heet verborgen omdat je hem vanuit Frankrijk niet kunt zien. De berg is ontstaan doordat een herder die daar zat een bedelaar een stuk brood weigerde. Op die plek ontstond een berg van steen en ijs, symbool voor het gebrek aan naastenliefde van de herder.  

Naastenliefde, verlies, rouw, een nieuw perspectief zoeken en ambitie zijn hoofdthema’s in deze roman. Die thematiek sluit wel aan bij De afwezigen, Kézérs debuutroman waarmee ze de ANV Debutantenprijs 2017 en De Bronzen Uil 2017 won. Ook in De verloren berg is er een afwezige, Kira Noorman. 

Het uiterst precies gecomponeerde verhaal loopt langs twee lijnen: de bergen en de zee. De verhaallijn 'de bergen' gaat over de ‘vakantietocht’ in de Pyreneeën van Thomas Noorman, succesvol schrijver van romans en zijn drie kinderen, Matilde (9 jaar), Tommie (5 jaar) en Cleo (15jaar). Cleo heeft besloten niet meer te praten. Waarom?  

Steeds is er die onderhuidse spanning, het gevoel dat er iets anders is.

"Weg van het graf met de steen die zo schoon en nieuw was dat het niet om aan te zien was. Weg van de boze tongen die geen genade kenden."

De tweede verhaallijn gaat over de plek aan zee, waar de familie Noorman onbezorgd woont. Kira, de echtgenote van Thomas, heeft een traumatische ervaring met de zee gehad. Thomas wilde graag aan zee wonen, Kira gaf toe. Ook zij was ambitieus schrijfster, maar haar dichtbundel en roman "kregen niet de aandacht die ze verdienden." Ze heeft de pen vervolgens opgeborgen. Alles staat in dienst van Thomas en de opvoeding van de kinderen. Dan overlijdt Kira. Ze laat een immense leegte achter. Thomas is ontredderd.  

Hoe om te gaan met dit verlies? Kézér diept het familiedrama en de ontwrichting van het gezin uit door subtiele aanwijzingen te geven, terloopse opmerkingen te maken en vooral door verhalen te gebruiken. De verhalen hebben allemaal betrekking op wat er zich in het gezin afspeelt. Soms zijn het kinderboeken, dan weer legenden. Bovendien hebben alle personages hun eigen verhaal. Tommie leeft in een fantasiewereld, is dol op enge verhalen, wil dingen ontdekken:

"Pap betekent dood écht voor altijd? Of kan het ook weer overgaan?"

Matilde schrijft haar eigen verhalen. Woeste Hoogten is een favoriet boek van haar. Dat boek heeft Kira van een vriend gekregen met als opdracht dat dat boek "eerst ook niets deed." Weer zo’n klein zinnetje dat als je het boek gelezen hebt een hele diepe betekenis heeft. Het zijn dit soort zinnen waardoor je Kira leert kennen, waardoor ze toch aanwezig is in het gezin.

Cleo heeft de dagboeken van haar moeder ontdekt. Thomas worstelt met zichzelf, heeft kort na de dood van Kira een vluchtige relatie met Lauren, de kleuterjuf van Tommie. Hier wordt schande over gesproken. Maar is dat ook schandelijk? Thomas ervaart dat de rouw niet verdwenen is als de liefde hem overkomt.

Steeds is er dat knagende gemis. Het wordt vaak niet uitgesproken, maar het is er steeds. De lezer moet alert blijven. Achter een simpele zin als “in echte verhalen leeft haast niemand lang en gelukkig” blijkt iets diepers te zitten. Kézér brengt dat gedoseerd, fijnzinnig en in mooie taal naar boven.

Niets is toevallig in deze roman. Zo ziet Thomas in zijn dochter Cleo het evenbeeld van Kira. En juist op de Verloren Berg komt het tot een confrontatie tussen vader en dochter. Thomas zegt tegen haar:

"Jij trekt je van niemand iets aan, je doet precies waar je zelf zin in hebt."

Maar eigenlijk houdt hij zichzelf de spiegel voor. Het leidt tot een verrassende ontknoping. Wat je eerst niet kon zien wordt nu zichtbaar, net zoals bij de Monte Perdido. De cirkel is rond.

“Do not go gentle into that good night”
(regel uit het lievelingsgedicht van Kira)