Is een zoete wafel goed voor ons gebit?
"Sinds Arka op de vloer is verschenen, is geen dag meer hetzelfde geweest."
Plotsklaps is Arka Narovski aanwezig in de wafelfabriek: een beer van een vent, die in het leger in Afghanistan gediend heeft. Er is meteen spanning: iemand van buiten die ongewenst binnendringt in de 'leefgemeenschap', de ‘familie’ van de wafelfabriek. Wie is Arka, waar komt hij vandaan, wat wil hij bereiken, waar woont hij, waarom laat hij steeds zijn hand in zijn broek glijden? Arka laat de medewerkers van de fabriek dingen zien die zij graag willen zien. Daardoor ontstaan verwachtingen en illusies. Arka laat de "domme, domme mensen", zoals hij hen steeds aanspreekt, naar boven kijken in de lucht en geloven dat ze iets zien.
Roman Helinski (1983) neemt de lezer mee in een vlotlezend verhaal waarin hij heldere taal gebruikt en to the point formuleert. De wafelfabriek gaat over geleid en misleid worden, over erbij willen horen, over het kritiekloos volgen van één leider en de consequenties daarvan. En dat de "domme, domme, domme mensen" uiteindelijk toch tot inzicht komen.
De medewerkers in de wafelfabriek voelen zich prettig in het ritme van het dagelijks 'fabrieksleven'. Ze werken samen en de wafels van de fabriek zijn een (inter)nationaal succes. De charismatische Arka opent met zijn verhalen de ogen van de medewerkers. Hij wint hun vertrouwen en begint onrust te stoken. Hij speelt in op latente negatieve gevoelens en zegt onder andere dat ze uitgebuit worden, dat de productie misschien wel naar het buitenland verplaatst wordt, dat de zoete walm van de wafels hun gebit verpest heeft. Het resulteert in een staking, in verzet tegen de directeur. Een brand in de fabriek is koren op de molen voor Arka. Je hoort echt bij ‘de club van Arka’ als je zonder verdoving een tand laat trekken door hem. Dan komt het moment dat Arka met een belangrijke mededeling gaat komen…
De wafelfabriek is de tweede roman van Roman Helinski. Hij gebruikt elementen uit zijn eigen ervaringen en omgeving in zijn werk, maar het boek is zeker geen autobiografie. Helinski werkte ooit in een wafelfabriek in Nuth. Daar brak inderdaad een brand uit in de afzuiginstallatie van de ovens.
De wafelfabriek is een metafoor voor onze maatschappij: keurig in vakjes verdeeld, alles is geregeld. Worden wij geleid of ook misleid? Bedrog en zelfbedrog hebben invloed op ons dagelijks leven waar de economie het grootste goed is. We kennen ze wel, die mensen die de ‘waarheid’ spreken en zeggen dat onze samenleving is aangetast, ‘leiders’ waar kritiekloos achteraan gelopen wordt. Helinski vult niet alles in, laat de lezer nadenken, zijn eigen oordeel vormen met zinnen als:
“Zo’n oven slaat niet zomaar af, toch? Daar moet je wat fout voor doen. Dus ze zoeken naar een schuldige, een makkelijk slachtoffer. Zoals de Somalische – een lieve vrouw die geen woord Nederlands spreekt.”
en
"Slechte tanden horen niet thuis in mijn mond."
Aan de andere kant is er een appèl op het gezond verstand met teksten als “Hoe hebben we het zover laten komen? Waarom doen we dit elkaar aan?” Binnen het thema van ‘het volgen van de leider’ spelen motieven als vertrouwen, keuzes maken, afhankelijkheid en respect een rol. Uiteindelijk wil iedereen het liefst rustig samenleven.
In de proloog wordt de kern van het boek neergezet. Net als in zijn eerste roman laat Helinski een passage letterlijk terugkomen. In zijn debuutroman Bloemkool uit Tsjernobyl was het de proloog, nu is dat het eerste hoofdstuk in deel 1 dat terugkomt in het eerste hoofdstuk van het derde deel. Het past prachtig in de compositie van het verhaal. Hoewel het dezelfde tekst is, heeft die een andere lading: er kan van alles om je heen gebeuren, maar in essentie blijf je dezelfde persoon.
“Het gat rechtsboven (in het gebit): een herinnering aan de opstand, een waarschuwing voor de toekomst.”
Zo is het maar net.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Jan Stoel
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
