Is een zoete wafel goed voor ons gebit?
"Sinds Arka op de vloer is verschenen, is geen dag meer hetzelfde geweest."
Plotsklaps is Arka Narovski aanwezig in de wafelfabriek: een beer van een vent, die in het leger in Afghanistan gediend heeft. Er is meteen spanning: iemand van buiten die ongewenst binnendringt in de 'leefgemeenschap', de ‘familie’ van de wafelfabriek. Wie is Arka, waar komt hij vandaan, wat wil hij bereiken, waar woont hij, waarom laat hij steeds zijn hand in zijn broek glijden? Arka laat de medewerkers van de fabriek dingen zien die zij graag willen zien. Daardoor ontstaan verwachtingen en illusies. Arka laat de "domme, domme mensen", zoals hij hen steeds aanspreekt, naar boven kijken in de lucht en geloven dat ze iets zien.
Roman Helinski (1983) neemt de lezer mee in een vlotlezend verhaal waarin hij heldere taal gebruikt en to the point formuleert. De wafelfabriek gaat over geleid en misleid worden, over erbij willen horen, over het kritiekloos volgen van één leider en de consequenties daarvan. En dat de "domme, domme, domme mensen" uiteindelijk toch tot inzicht komen.
De medewerkers in de wafelfabriek voelen zich prettig in het ritme van het dagelijks 'fabrieksleven'. Ze werken samen en de wafels van de fabriek zijn een (inter)nationaal succes. De charismatische Arka opent met zijn verhalen de ogen van de medewerkers. Hij wint hun vertrouwen en begint onrust te stoken. Hij speelt in op latente negatieve gevoelens en zegt onder andere dat ze uitgebuit worden, dat de productie misschien wel naar het buitenland verplaatst wordt, dat de zoete walm van de wafels hun gebit verpest heeft. Het resulteert in een staking, in verzet tegen de directeur. Een brand in de fabriek is koren op de molen voor Arka. Je hoort echt bij ‘de club van Arka’ als je zonder verdoving een tand laat trekken door hem. Dan komt het moment dat Arka met een belangrijke mededeling gaat komen…
De wafelfabriek is de tweede roman van Roman Helinski. Hij gebruikt elementen uit zijn eigen ervaringen en omgeving in zijn werk, maar het boek is zeker geen autobiografie. Helinski werkte ooit in een wafelfabriek in Nuth. Daar brak inderdaad een brand uit in de afzuiginstallatie van de ovens.
De wafelfabriek is een metafoor voor onze maatschappij: keurig in vakjes verdeeld, alles is geregeld. Worden wij geleid of ook misleid? Bedrog en zelfbedrog hebben invloed op ons dagelijks leven waar de economie het grootste goed is. We kennen ze wel, die mensen die de ‘waarheid’ spreken en zeggen dat onze samenleving is aangetast, ‘leiders’ waar kritiekloos achteraan gelopen wordt. Helinski vult niet alles in, laat de lezer nadenken, zijn eigen oordeel vormen met zinnen als:
“Zo’n oven slaat niet zomaar af, toch? Daar moet je wat fout voor doen. Dus ze zoeken naar een schuldige, een makkelijk slachtoffer. Zoals de Somalische – een lieve vrouw die geen woord Nederlands spreekt.”
en
"Slechte tanden horen niet thuis in mijn mond."
Aan de andere kant is er een appèl op het gezond verstand met teksten als “Hoe hebben we het zover laten komen? Waarom doen we dit elkaar aan?” Binnen het thema van ‘het volgen van de leider’ spelen motieven als vertrouwen, keuzes maken, afhankelijkheid en respect een rol. Uiteindelijk wil iedereen het liefst rustig samenleven.
In de proloog wordt de kern van het boek neergezet. Net als in zijn eerste roman laat Helinski een passage letterlijk terugkomen. In zijn debuutroman Bloemkool uit Tsjernobyl was het de proloog, nu is dat het eerste hoofdstuk in deel 1 dat terugkomt in het eerste hoofdstuk van het derde deel. Het past prachtig in de compositie van het verhaal. Hoewel het dezelfde tekst is, heeft die een andere lading: er kan van alles om je heen gebeuren, maar in essentie blijf je dezelfde persoon.
“Het gat rechtsboven (in het gebit): een herinnering aan de opstand, een waarschuwing voor de toekomst.”
Zo is het maar net.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Jan Stoel
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
