Weet jij het?

In de dagen voor Kerstmis vragen kinderen zich wel eens af hoe het de Kerstman lukt om zijn cadeautjes op tijd onder de kerstboom te krijgen. Via de schoorsteen? En als je thuis dan geen schoorsteen hebt? Natuurlijk krijg je als volwassene dan de vraag hoe dat zit. Maar weet je het antwoord? En is dat geloofwaardig? Hierover heeft Mac Barnett zich gebogen in Hoe komt de Kerstman door de schoorsteen? Het levert een boek op dat wat mij betreft onder iedere kerstboom mag liggen. Het verdient bovendien een prominente plek in de boekhandel, de bibliotheek of in de klas.

Kers op de taart
Met weinig woorden weet Barnett de fantasie van de kinderen (en de volwassenen) te stimuleren. De vertaling van Edward van de Vendel is perfect. De illustraties van Jon Klassen prikkelen, maken je extra nieuwsgierig en zorgen dat de humor die je in de tekst tegenkomt nog eens versterkt wordt. De vormgeving van dit prentenboek is de kers op de taart. De voor- en achterkant van het boek vormen één illustratie. Je ziet de Kerstman zich afvragen hoe hij door de schoorsteen moet gaan. Dat is de kern van het verhaal. Op een afstandje staan drie rendieren toe te kijken, een met een gevulde mok in de hand. Een van die drie rendieren zie je niet helemaal. Dat suggereert dat de prent nog veel groter is. Op de binnenflappen zie je voorin een deel van een dak met daarop twee blauwe horizontale lijnen. Achterin zie je wat het betekent? Alleen al deze prenten zorgen ervoor dat de kinderen zich allerlei ideeën kunnen vormen. En dat gebeurt in de rest van Hoe komt de Kerstman door de schoorsteen? ook.

Hoe moet dat nou?
Maar dan dat klimmen door de schoorsteen! “Hoe doet hij het? Hoe werkt dat? Trekt hij zijn broekriem erg strak?” Dat is de eerste vraag die Barnett zich stelt en die de fantasie bij de kinderen meteen aan het werk zet. Het boek is zo opgebouwd dat je na iedere vraag de kinderen aan het woord kunt laten. Komt er dan een oplossing of juist een nieuwe vraag? Zomaar een voorbeeld: “Gaat hij met zijn hoofd eerst? Of met zijn voeten? Of geen van twee?” Die drie vragen worden verbeeld in drie kleine tekeningen waarin je dat ziet gebeuren. En bij het laatste plaatje zie je zelfs het billendecolleté van de Kerstman. Als kinderen dat ontdekken leidt dat vast en zeker tot hilariteit. Bovendien zorgt de driedeling voor dynamiek.

Onder de deur
Je weet dat als kinderen hun fantasie aan het werk zetten er de mooiste dingen gebeuren. Als hij door de schoorsteen gaat komt er dan roet op zijn pak? “En draait de Kerstman dan eerst een wasje voor hij naar het huis van de buren gaat?” “En als je thuis geen schoorsteen hebt, wat gebeurt er dan?” En hoe kan hij zien in het donker?” Het plezier spat van het boek af. Hilarisch zijn de prenten wanneer de Kerstman zichzelf plat maakt en onder de deur door naar binnenschuift of door de kraan binnenkomt. Maar of de oplossing wordt gevonden? Misschien is het maar beter dat de magie ook intact blijft.

Tattoo
Ik vind dit boek een klassieker. De creativiteit spat er vanaf. De teksten zijn perfect: geen woord teveel. Over alles is nagedacht. Jon Klassen brengt met zijn illustraties diepte in het verhaal. Let maar eens op de ogen! En wist je dat de Kerstman een tattoo op zijn bovenarm heeft en een onderbroek draagt met hartjes daarop? Ik verheug me al op Kerstmis en wat er gebeurt als ik Hoe komt de Kerstman door de schoorsteen? aan mijn kleinkinderen voor ga lezen.


Ook verschenen in Boekenkrant nr.12/2024