Een ode aan de liefde
In Morgenster, de debuutroman van Dirk van Boxem (1966), herleeft de belle époque, een tijd zo rond het begin van de twintigste eeuw. De welvaart neemt toe en kunst en wetenschap ontwikkelen zich sterk. Men is optimistischer, de wereld verandert onder meer met de komst van de elektriciteit. Morgenster is de naam van een klein, bestaand huis aan de Cogels-Osylei in Antwerpen, dat geklemd is tussen grote burgerhuizen. Dat is symbolisch voor de levens van de personages in dit boek die zich bewegen tussen de oude en nieuwe tijd en met elkaar verbonden zijn. Het huis, waarin de auteur ook gewoond heeft, dateert uit 1904 en is ontworpen in de art nouveau-stijl door architect Jos Bascourt.
“Het huis dient niet om te imponeren, om ruimte te veroveren op de buitenwereld, maar om in te wonen. In te zijn. Het huis plooit zich als het ware om de mens.”
In heldere taal meandert Van Boxem net als de zwierige lijnen van de art nouveau door het leven van zijn personages. Hij weet op een vloeiende en geloofwaardige wijze de tijdgeest, de historie, in de vorm van fictie te verwerken. Morgenster (genoemd naar een bloem waarvan de bloemblaadjes naar buiten stralen) is een metafoor om een liefdesgeschiedenis, het zoeken naar vrijheid, sociale en individuele emancipatie organisch te verbinden. Maar wat gebeurt er als de zekerheden van het leven wegvallen, de toekomst onzeker is en men het eigen leven niet meer in de hand lijkt te hebben?
Hoofdpersonage Anna Blanckaert weet haar minnaar, de Duitse vermogende reder Heinz Brugmann, te overtuigen een huis voor haar te bouwen in de art nouveau-stijl, een huis voor haar alleen. De keuze valt op architect Jos Bascourt, in de roman een fictief personage. Het huis moet Anna verbeelden. Op de binnenkaft van de roman is de originele tekening van het huis te zien. Het refereert onmiskenbaar aan het gezicht van een vrouw.
Heinz wil dat het proces van het ontwerp en de bouw voor Anna verborgen blijven. In deze verhaallijn van de roman komt de veranderende positie van de vrouw aan het begin van de twintigste eeuw naar voren. Anna wil zichzelf ontwikkelen, haar vroegere leven achter zich laten. Haar leven wordt echter voor een groot deel door anderen bepaald. Ze heeft alleen haar lichaam om zich te onderscheiden, te uiten.
“Ik heb niets. Zoals altijd. Niets hebben, niets denken, niets dromen. Heel mijn leven al word ik geacht om vooral niets te willen. Niets te zijn. En toch ben ik altijd schuldig. Aan alles.”
Ieder van de personages heeft een geheim, is op zoek naar de eigen vrijheid. Heinz leidt verschillende levens op verschillende plekken. Hij is eigenlijk op zoek naar rust in zijn leven, wilde geen reder worden, haat de hectiek en het op en neer reizen tussen Hamburg waar zijn gezin woont en Antwerpen waar hij met Anna is. Zijn vrouw Greta is ambitieus en wil de wereld veroveren door in Zuid-Amerika actief te worden. Jos is enerzijds zakenman, anderzijds kunstenaar: hij kan huizen bouwen in elke stijl, maar hij heeft Anna als inspiratiebron nodig om echt mooie dingen te maken. Een mooie vondst is dat hij het ontwerp van zijn huis letterlijk tekent op de huid van Anna. Hij worstelt met het definitieve ontwerp van het huis, maar ook met de relatie die hij met Anna onderhoudt.
Dan is er ook nog de maatschappelijke emancipatie. Arbeiders die een beter loon willen, algemeen stemrecht. Ze worden daarin gevoed door Leon, een kapitaalkrachtige, anarchistische, activistische man. Iedere structuur die de mens belet zich te ontplooien is volgens hem ten dode opgeschreven. Ook hij zoekt vrijheid én heeft zijn eigen geheim.
Van Boxem heeft een fijne, toegankelijke manier van schrijven, schrijft puntgave dialogen. Morgenster is een sprankelende roman. Het is, om met Bascourt te spreken, een ode aan de liefde, een boek “waar het leven doorheen stroomt, zoals het sap van de planten de bloemen doet bloeien.”
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Jan Stoel
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
