onbreekbaar: een bundel om te zoenen
De vormgeving van de nieuwe bundel gedichten van Hans Hagen (1955) is opvallend. Bubbeltjesplastic omhult, beschermt als het ware, de kostbare inhoud. Die bestaat niet alleen uit gedichten, maar ook uit illustraties die uiteen lijken te vallen, maar toch één geheel blijven vormen: een herfstblaadje, een vlinder, kersen, bloempluisjes, een kammetje. Onbreekbaar dus. Dat onderlijnt de gedachte die de bundel oproept: er kan van alles met je gebeuren, maar het gaat erom stand te houden, niet te breken. In 'kam' komt de titel van de bundel terug: 'onbreekbaar / staat er op mijn oude kammetje'. Als er twee letters vervagen staat het woord er nog steeds: 'onbreekbaar.'
Illustraties (van de hand van Deborah van der Schaaf) en gedichten vormen een eenheid en leiden tot een bundel 'om te zoenen.' Terecht dat er voorafgaand aan de gedichten een illustratie van een rood blaadje in de vorm van een paar rode lippen te vinden is.
De bundel past precies bij de Young Adult-groep waarin jongeren soms gevoelig, breekbaar, op zoek naar zichzelf zijn, worstelen met hun emoties, op zoek zijn naar hun plek in de klas, in de maatschappij, twijfelen en kritiek op de omgeving hebben. Maar uiteindelijk zullen ze sterker worden, groeien. Deze bundel is zeker ook voor volwassenen geschikt.
De dichter gebruikt in deze bundel geen hoofdletters, laat interpunctie weg, gebruikt eenvoudige woorden, schrijft gedichten zonder veel opsmuk, is op zoek naar de kern van de taal, maakt zinnen soms niet af. De lezer krijgt daardoor alle ruimte voor eigen verbeelding en reflectie. Hagen blijft in deze bundel dicht bij zichzelf, maar zijn poëzie is niet anekdotisch, overstijgt dat juist.
Het openingsgedicht 'mooi' handelt over dat je alleen geboren wordt en ook alleen zult sterven:
"(…)
maar tussen die twee punten
kun je verbinding maken
met jezelf en met anderen
dat maakt het leven mooi"
Tussen die twee punten bewegen zich de gedichten en passeren de thema's van het leven.
Het ontdekken van liefde komt regelmatig terug. Rachelle en Regina zijn twee jongedames die zoveel verliefdheid doen opwekken dat je in de klas wegdroomt, ‘een heel grote eend' antwoordt op de vraag wat gans betekent in gans het land en vervolgens verder droomt:
"ik fluisterde hun namen
tijdelijk doof van verlangen
dat kan"
Regina, ontmoet bij het kampvuur, heeft hem getroffen als een blikseminslag en hij is het beeld nooit meer kwijtgeraakt toen hij haar bloesje mocht open knopen en voor het eerst 'het vlammend goud mocht kussen'. In de koplamp van zijn fiets blijkt dan de merknaam Regina gestanst:
"en toen kwam ik haar elke dag tegen
(…)
tot ze gestolen werd
alleen nog het sleuteltje
verder niets"
Hans Hagen weet alledaagse dingen fraai een poëtische lading te geven. Als hij ganzen in de bekende V-vorm ziet vliegen associeert hij dat met de onbeantwoorde brieven aan Regina en wordt het een boodschap van de ganzen: 'de v van vergeet.' Knap hoe hij beelden en gevoelens met elkaar combineert.
Hagen kijkt op een andere manier naar de wereld, is kritisch, geeft zo lezers een ander inzicht. In ‘briefje’ staat:
"vervang alsjeblieft
alle geloven vol ideeën
(…)
door het geloof in liefde
bevrijd het woord"
De vluchtelingenproblematiek komt aan de orde in een aantal gedichten en er wordt opgeroepen tot begrip voor elkaar. Het mooiste voorbeeld is 'letspo', een gedicht dat je van rechts naar links moet lezen en begrip vraagt voor andere culturen waarin van rechts naar links of van boven naar beneden gelezen wordt. De vreugde om met taal te spelen spat er vanaf.
Tot slot is er de confrontatie met de dood. Zoals bij al zijn gedichten wordt het ook hier niet zwaar, maar blijft de lichtheid domineren. Indrukwekkend is 'inhalen' dat gaat over het overlijden van een oudere broer:
"morgen haal ik hem in
morgen sterft hij voor de vierde keer
ben ik dan groter
word ik ouder
wordt mijn grote broer mijn kleine
mijn ogen vind ik in de spiegel
waar zijn de zijne"
Zo voelt het als je afscheid hebt moeten nemen van iemand die vlakbij stond. Vaak loopt het leven anders dan gepland. Maar toon je je onbreekbaar.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Jan Stoel
Gesponsord
Als Jolenes helikopter crasht in Irak, moet ze terugkeren naar het huwelijk en gezin dat ze onder hoogspanning achterliet. Schrijf je nu in voor de Hebban Leesclub.
Beth leidt een gelukkig leven met haar man Frank op hun schapenboerderij, maar dan komt haar jeugdliefde Gabriel terug, met wie ze als zeventienjarige een intense zomer beleefde. Bekijk alle Boekenweektips.
Fayes vader bedreigt niet alleen haar, maar ook haar dierbaren en levenswerk, het bedrijf Revenge. Ze roept haar vriendinnen om zich heen om de ultieme wraak te plannen. Bekijk alle Boekenweektips.
In concentratiekamp Westerbork doet jonge moeder Catharina alles wat nodig is om haarzelf en haar zoon te laten overleven. Ze gaat als showgirl dansen in het beroemde kampcabaret. Bekijk alle Boekenweektips.
Isabel woont alleen in het huis van haar overleden moeder, waar alles rustig voortkabbelt tot plotseling haar broer Louis met zijn nieuwe vriendin Eva voor de deur staat. Bekijk alle Boekenweektips.
Een onweerstaanbare schelmenroman over Algot Olsson en een bonte verzameling mensen. Algot stort zich op de mooie en hopelijk lucratieve kunst van het distilleren van brandewijn. Bekijk alle Boekenweektips
Een jonge cartograaf vertrekt naar Amsterdam en tekent voor zijn grote liefde in zijn wereldkaart, vlak naast de evenaar, een 'nog onontdekt' eiland dat haar naam draagt. Bekijk alle Boekenweektips.
Op een koude winteravond belandt de zeventigjarige Leah met haar auto in het water. Hoewel de kade al snel vol mensen staat, doet niemand iets. Tot grote frustratie van studente Mirjam. Bekijk alle Boekenweektips.
De meningsverschillen over hoe het tuincomplex bestuurd moet worden, kunnen elk moment weer oplaaien, maar de grootste dreiging komt van de kant van de gemeente. Bekijk alle Boekenweektips.
Philip Dröge duikt in de curieuze geschiedenis van Nederlandstalig New York en New Jersey en doet dat op de fiets. Een boek dat reisgids, geschiedenisboek en road novel ineen is. Bekijk alle Boekenweektips.
Taalwetenschapper Khalid Mourigh gaat de straat op en de scholen langs om straattaal, het gebruik van Engels en de meertaligheid van het Nederlands te onderzoeken. Bekijk alle Boekenweektips.
Aan het begin van de Eindtijd valt de vrijdenkende engel Astoreth naar de aarde. Hij raakt verzeild in apocalyptische avonturen die hem van Amsterdam naar het Zweedse platteland voeren. Bekijk alle Boekenweektips.
Een meisje en een vis denken beiden dat de ander gevangenzit en dus maken ze een wak, maar ze beseffen dat het beter is als ze blijven waar ze zijn. Bekijk alle Boekenweektips.
Terwijl de ambitieuze Pierre groeit in zijn rol op de redactie van een tijdschrift, kelderen de abonneecijfers. Hoe lang moeten tradities en gewoontes in stand worden gehouden? Bekijk alle Boekenweektips.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog raken de levens van Luna en haar vader, de Joodse Rifka, de Indiase Chandar en Thiemen met elkaar verweven op een manier die zij niet voorzien. Bekijk alle Boekenweektips.
Eliza had zes broers, maar alleen Krekel is nog over. Een bangerik, een huilebalk, een blok aan haar been, eigenlijk. Alles gaat mis, maar Eliza en Krekel blijven zoeken naar hun verdwenen broers. Bekijk alle Boekenweektips.
Als de literaire bundel van zware crimineel Derek L. op het punt staat te verschijnen, mag hij tijdens zijn weekendverlof van de gevangenis aanwezig zijn op zijn eigen boekpresentatie. Bekijk alle Boekenweektips.
In dit hartstochtelijke pamflet toont docent Karim Amghar aan hoe mbo'ers nog steeds te maken hebben met onderwaardering, terwijl ze onmisbaar zijn voor de samenleving. Bekijk alle Boekenweektips.
Wanneer Hitler aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog Oostenrijk binnenvalt, moeten vijf hechte vrienden kleur bekennen. Kun je een ander ooit ten diepste kennen? Bekijk alle Boekenweektips.
Iemand breekt in bij Simon en beweert dat ze beiden vastzitten op een alternatieve belevingsvakantie. Het is het begin van een aangrijpende speurtocht. Bekijk alle Boekenweektips.
Stine Jensen verkent hoe mediastormen kunnen ontstaan en hoe je filosofie kunt inzetten om ze te duiden. Bekijk alle Boekenweektips.
Een kleurrijke groep outcasts raakt betrokken bij het mysterie van Salomé Abergel, de beroemde kunstenares die op het hoogtepunt van haar carrière plotseling verdwijnt. Bekijk alle Boekweektips.
Als Hitler aan de macht komt, vluchten Eva en Itzhak naar het conservatieve Zeeland. Daar haalt het gevaar hen in en Eva zal moeten kiezen. Bekijk alle Boekenweektips.
In de persoonlijke verhalen van Rusland-correspondent Iris de Graaf lees je hoe het is om als jonge vrouw verslag te doen vanuit Moskou, in het land van haar grootmoeder. Bekijk alle Boekenweektips.
Het is ronduit indrukwekkend wat we weten van onze moedertaal, wat we ermee kunnen, en hoe we dingen haarfijn aanvoelen. Bekijk alle Boekenweektips.
Sinds 2015 zit Astrid Holleeder ondergedoken, wat enorme impact heeft op haar leven en dat van haar familie. Ze vertelt over de dagelijkse routines, constante waakzaamheid en haar angst. Bekijk alle Boekenweektips.
