Meer dan 5,9 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

Wat een heerlijke afdronk

Jan Stoel 17 december 2019
In een tijd dat men kan genieten van High Beer, restaurants met bier prachtige gerechten weten te bereiden en de bierkaart geïntroduceerd hebben, het aantal artisanale brouwerijen enorm is toegenomen is er nu ‘Op de fles’, een boek met aromaexplosies en een heerlijke afdronk. Joost Houtman (copy- en ghostwriter) en Luc De Raedemaeker (biersommelier) schreven een boek over bieretiketten en de verhalen erachter en lieten experts aan het woord. In de inleiding wordt het al gezegd: brouwers houden de mythen en verhalen levend. Maar het gaat ook over smaken, marketing, geschiedenis.

“Storytelling zorgt voor succes,” schrijven de auteurs. De bierproducent moet de juiste toon vinden om zijn doelgroep te bereiken. Hij moet zich onderscheiden, marketing alleen is niet voldoende: het bier moet goed zijn. Bier is in Mesopotamië ontstaan. Achtduizend jaar voor Christus bakten de Sumeriërs een soort brood dat ze verkruimelden in water en lieten gisten. Op 1 januari 1876 werd het allereerste Britse merk officieel geregistreerd: een rode driehoek op de ‘Bass Traingle’. Die driehoek is te zien op veertig tekeningen van Picasso, op ‘Un bar au Follies Bergère’, een schilderij van Manet. Pas in 1999 komen er in België wettelijke eisen aan de etikettering. Opvallend is dat de brouwerij die het bier produceert niet op het etiket moet, maar wel de naam van de producent (de verpakker of de verkoper).

Het boek is verdeeld in twee grote delen. In ‘Uit de biecht’ gaat het over verhalen uit de christelijke traditie of verhalen die daar een link mee hebben. In ‘Uit de kunst…en uit de duim’ komen iconische verhalen, mythen, legenden én het artistieke aspect van de etiketten aan bod. Achterin staat een ‘Vocabularium Delirium’, handig als je wilt weten was ‘maischen’ of ‘gruit’ is.
Je realiseert je dat achter ieder etiket een idee zit en dat vaak de lokale brouwer ervoor zorgt dat verhalen, personen, gebeurtenissen levend blijven. Johan Van Dyck, in 2010 marketeer van het jaar, en nu zelf brouwer vertelt waarom het door zijn brouwerij gebrouwen Antwerpse ‘Seefbier’ succesvol werd. Seefbier werd in het verleden door meer dan honderd brouwerijen gebrouwen, maar raakte in de vergetelheid. Hij herontdekte het bier en bracht het op de markt. “Je merk is je identiteit”, zegt hij. Het etiket verwijst naar het verleden en straalt een nostalgische gevoel uit. Seefman is de figuur die op al zijn bieren op het etiket prijkt: hij kijkt je aan, trekt je aandacht.

Houtman en De Raedemaeker nemen de lezers mee op een prachtige ontdekkingstocht. De prachtigste verhalen passeren de revue. Zoals het etiket met een abrikoos van brouwerij Cantillon. Het bier heet ‘Fou’ Foune’, het Frans woord voor vagina. Je moet maar durven. Ook het ‘Verboden Vrucht’-etiket komt aan bod: het schilderij van Rubens (Adam en Eva in het Paradijs), waarbij de appel door een glas bier vervangen is. Op de Amerikaanse markt werd het bier vanwege de afbeelding geweigerd. Dat het een schilderij van Rubens was deed niet terzake. Pikant, actueel is het etiket van ‘Cuvee Delphine’ van de Struise Brouwers uit Oostvleteren. Het bier is genoemd naar Delphine Boël, de (waarschijnlijk) onwettige dochter van koning Albert II. Delphine is kunstenares en ontwierp het etiket met daarop de Belgische vlag en de tekst ‘Truth can set free’!
‘Malle Babbe’, het bier van Jopen uit Haarlem. Malle Babbe, bezongen door Rob de Nijs en Boudewijn de Groot, wordt in een historische context geplaatst. Dit bier zou ‘afrodiserende krachten bezitten.’ De auteurs kunnen dat effect vooralsnog niet bevestigen.

Het artistieke van de etiketten krijgt ook de nodige aandacht. Soms is dat grappig: het roze olifantje van ‘Delirium Tremens’ was het ontwerp van een student die daarvoor twee bakken bier kreeg. Over de nieuwe styling van de etiketten van Westmalle en La Trappe werd langer gedaan. Natuurlijk kan het etiket van Heineken niet ontbreken. De auteurs noemen Freddy Heineken een marketinggenie. “Ik verkoop geen bier, ik verkoop warmte,” zei hij ooit. Het groen op het etiket staat voor gezondheid, vitaliteit, de ster was een middeleeuws symbool om boze geesten buiten de deur te houden. En dan is er nog de ‘e’. Misschien hebt u er nog nooit zo op gelet, maar de ‘e’ moest er uitzien als een lachende ‘e’. Want van bier word je wel vrolijk.

De schrijvers weten knap allerlei verbindingen te leggen: de geschiedenis van de brouwerij, de smaken, de etiketten en de daaraan verbonden historie, de compositie van de etiketten, de vorm, maar ook de relatie tussen de kleur van het bier en het etiket. En ze hebben een ongelofelijk gevoel voor het detail. Wilt u weten waarom de laatste letter van Jupiler een ‘r’ is, waarom er een vis en een ring op het etiket van Orval staan, wat de reden van de letter D onder in het glas van Duvel is? Ontdek het in dit boek. Het is de auteurs vergeven dat er soms wat herhalingen in zitten en ze het zetduiveltje niet meer zagen zitten. Je schrijft sexisme en paddestoelen echt anders. En AGF Arhus is geen Zweedse, maar een Deense voetbalploeg. Dat krijg je ervan als je zoveel moet proeven.

Op de fles is een heerlijk, mooi geïllustreerd, sappig geschreven, rijk boek voor de fijnproever en smaakt naar meer.



Reageer op deze recensie

Meer recensies van Jan Stoel

Gesponsord

Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.

Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.

'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19

Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.

Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk

Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.

Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.

Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug. 

Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!

Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.

De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!

De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.

Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.

Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.

Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!

Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.

Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.

Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.

Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.

Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.

In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.

De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.

Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!