Zoeken naar beweging

Brutus, Artist driven playground, aan de Keileweg in Rotterdam toont tot 15 december 2024 zo’n 500 werken van Ossip, het grootste overzicht van zijn oeuvre ooit. Naar aanleiding van deze tentoonstelling is de uitgave Ossip – Meine Hände leben im Ernst verschenen met bijdragen – in het Engels – van Sanne ten Brink, directeur Brutus, en publicist Kees Verbeek. Het geeft een staalkaart van het werk dat Ossip de laatste vijftig jaar gemaakt heeft. Het is een prachtig vormgegeven boek op dat je steeds opnieuw oppakt. Je raakt gefascineerd door wat Ossip bij je oproept: soms is dat beklemming, dan weer moet je glimlachen om bij het volgende werk te ervaren dat je er niets van begrijpt en je je alleen maar verwondert.

Relaas, feiten, gevoelens
“Het grootste compliment dat men mij kan geven is als men zegt dat mijn werk in niets op dat van een ander lijkt” is het statement dat Ossip maakt in de opening van de publicatie. Ossip werd in 1952 geboren in Den Haag, als zoon van beeldhouwer Jan Snoek, die Ossip Zadkine bewonderde. Vandaar de naam Ossip. Bijzonder is de speciale afdeling in het boek met de tekeningen en teksten van Ossip, gemaakt toen hij zeventien jaar oud was. “Relaas, feiten, gevoelens” staat er te lezen op de eerste tekening en dat is meteen de blauwdruk van zijn werk.

In die vormende jaren maakt hij tekeningen met teksten als “mens in hemelsnaam waarom is alles toch zo raar”. In die tekeningen proef je het mysterieuze al, zie je de ‘ijzerdraadjes’ al die zo manifest zijn in zijn huidige werk. Al die draadjes kun je enerzijds zien als verankering en aan de andere kant als bewegingen, het zoeken naar verbindingen met anderen. Als je naar zijn werk kijkt krijg je een gevoel van vervreemding. Ossip is volstrekt oorspronkelijk met een unieke beeldtaal. De vrijheid en de speelsheid zijn kenmerken van zijn werk.

De mens centraal
Natuurlijk komt de biografie van Ossip aan de orde en dat levert leuke wetenswaardigheden op. Zo werd hij in 1969 in het Oostenrijkse Gerlos Nederlands jeugdkampioen alpineskiën.De ontwikkeling van zijn kunstenaarschap krijgt aandacht. De werken die als basis een foto hebben krijgen in het boek de meeste aandacht krijgen. “Vrijwel elk werkstuk van Ossip begint met de afbeelding van een mens. […] Objecten van figuren balancerend op een plankje, dansend op een molentje van metaaldraad, knielend op een losgescheurde boekenkaft. Soms is het hoofd losgemaakt van de romp, hangt het aan een ijzerdraad aan de nek,” schrijft Kees Verbeek.

Hij beschrijft wat hij ziet, zoals de speelse kinetische werken. Hij gaat in op de werkwijze. Ossip verzamelt foto’s uit het verleden die hem raken. Hij knipt ze uit oude boeken die hij op de rommelmarkt vindt. “Foto’s van mensen roepen altijd heel direct een emotie op, een gevoel, zonder dat ik altijd precies weet wat het is,” zegt Ossip. Met het beeldmateriaal gaat hij intuïtief aan het werk, soms ontleedt hij het menselijk lichaam, transformeert het. Van het tweedimensionale op papier worden het zo driedimensionale objecten waaraan hij alledaagse dingen toevoegt, zoals blokjes hout, balletjes, botjes, een strijkplankje als sokkel. Hij haalt de foto’s dus uit de context van het boek en bewerkt ze zo dat ze een nieuwe betekenis krijgen.

Maak je eigen verhaal
Hij zet constant je verbeeldingskracht aan het werk, zoals bij het beeld Geloofsstrijd uit 1996 met op de plaats van het hoofd van het personage een televisietoestel met daarop het testbeeld. Gaat het over de nadagen van de verzuiling, de opkomst van de islam, …? Of die naakte vrouw die hurkt op de kop van een keramisch beeldje van een boxerhond dat als sokkel dient. De titel van het beeld is Nana. Ossips eigen Nana, verwijzend naar de gelijknamige beelden van Niki de Saint Phalle? Of die foto van die hand waarvan de vingers zijn losgeknipt en voorzien zijn van ijzerdraadjes. De titel van de compositie is wünsch. Je kunt er je van alles bij voorstellen of alleen maar kijken.

Kijken naar beweging
Tja, dan maak je een prachtige catalogus met het werk van Ossip met lekker grote afbeeldingen en dan mis je één ding: de beweging. Al die metalen draadjes en mechanische elementen in zijn sculpturen geven de suggestie van beweging. En dan wil je ze natuurlijk ook zien bewegen. Dat kan natuurlijk niet op papier. Via deze link krijg je een indruk van die beweging. https://www.youtube.com/watch?v=D34e5Ibsu8g In dat filmpje is een prachtig statement van de kunstenaar over zijn werk opgenomen: “Dat het geheimzinnig blijft dat moet ook eigenlijk wel, want anders zit je iets te doen wat je al weet.” En vervolgens die twinkeling in de ogen van de kunstenaar!

—

Voor het eerst gepubliceerd op Boekenkrant.com

Leesadvies voor jongeren
Het werk van Ossip herken je meteen. In deze uitgave maak je kennis met zijn werk, dat niet altijd makkelijk te begrijpen is. Dat is niet erg. Verwonder je, maak er je eigen verhaal bij. Dit is vooral een kijkboek, de begeleidende teksten zijn in het Engels.