Meer dan 5,6 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

Littekens doen ons herinneren aan het verleden

Jan Stoel 13 juli 2024
Vrouw met litteken van Harman Nielsen, pseudoniem van Kees Glimmerveen (1958), is een spannende roman waarin onderlinge verhoudingen centraal staan. De personages hebben veelal iets te maken met de ambtelijke wereld, zoals de AIVD, de diplomatie, het ministerie van Buitenlandse Zaken en het ministerie van Defensie. Het verhaal speelt zich af in Den Haag en draait om het onderzoek naar de dood van Antonia van Staveren. Ze is voor BuZa en de AIVD beheerder van een safehouse, een veilige plek voor mensen die even onder de radar moeten blijven. Ze woont er ook. Dan wordt ze dood aangetroffen.

Naakt?
De eenenzestigjarige juriste Suzanne Plantijn belt aan bij Jonkheer Daniël Rengers van Unia, voormalig diplomaat en nu kunstschilder. Suzanne werkt bij de CTIVD. Daar houdt men toezicht op de rechtmatigheid van het handelen van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Daniël is lekker aan het werk, schildert een zicht uit Den Haag en doet dat net zoals Breitner vanaf een foto. Het is een van de verwijzingen naar kunst in de roman. Daniël is ongeveer even oud als Suzanne en ze hebben elkaar vijftien jaar geleden voor het laatst gezien tijdens een opdracht in Serajevo. Daar deelden ze twee dagen lang het bed. Dat refereert aan Nielsens roman Impasto (2008). Vrouw met litteken is goed los van die roman te lezen. Suzanne was destijds gefascineerd door de schilderijen die Daniël maakte van vrouwen: “Naakt maar wel zichzelf.” Ze wil zelf ook wel geportretteerd worden. Ze vraagt Daniël om de dood van Antonia van Staveren mee te onderzoeken. Ze denkt namelijk dat hij als kunstschilder beter kan kijken dan zij zelf. Of wil ze ook de relatie van vijftien jaar geleden nieuw leven inblazen? Dit laatste is zo’n verhaallijntje dat door de roman heen speelt. In ieder geval is Daniël wel gecharmeerd van haar verschijning: “Een kleine rubens is ze nog steeds, maar de lijnen zijn wat vervaagd.” Mooi zo’n zin, geformuleerd door het oog van een kunstschilder.

Ambtsmisdrijf
Gijs van Heusden, voormalig chef de post in Serajevo, is adviseur van Suzanne. Hij laat Daniël en haar een bandopname horen over Antonia’s activiteiten in Huize Constance (gelegen in de wijk Duttendel in Scheveningen). Het was naast een safehouse, ook een plek was waar bloemschikcursussen gegeven werden én was een bordeel dat bezocht werd door personeel van diverse departementen, waaronder Leonard van Heemskerk. Die maakte melding bij Van Heusden van het feit dat het safehouse een bordeel was waar ook minderjarigen actief waren. Ene majoor Karel van Baarle kreeg de opdracht Antonia ervan te overtuigen het bordeel te sluiten. De dag erna wordt ze dood gevonden. En Heemskerk pleegt een dag daarna zelfmoord. Suzanne en Daniël krijgen nu de opdracht om onderzoek te doen naar wat er zich in Huize Constance afgespeeld heeft. Immers, voor je het weet is er informatie te vinden die de overheid schade kan berokkenen.

Geheim
Het ‘speurdersduo’ voelt zich wat ongemakkelijk in Huize Constance. Ze doorzoeken het huis helemaal en komen steeds dichter bij ‘het geheim’ van Antonia, maar ook bij wat anderen over zichzelf verborgen houden. Is Antonia terzijde geschoven omdat het anderen goed uitkwam? Nielsen weeft rondom de kern van het verhaal een mooi web van intriges. Er doemen ook regelmatig nieuwe vragen op, zoals waarom de telefoon van Antonia niet beschadigd was na haar val, wie Daniël en Suzanne achtervolgt met een zwarte Volvo en waarom de huisarts Antonia kenschetst als een tragisch figuur. De vrouw met het litteken is Antonia; ze heeft een duidelijk fysiek litteken. Daniël vertaalt wat hij weet in een denkbeeldig schilderij: “Ik voel het paletmes over het doek gaan, dat eronder trilt als ik strijk. Ik zie hoe ze groeit bij iedere streek, bij iedere verfsmeer, totdat ze er is, in die kamer, alleen Antonia. Enkel in lichte tinten en evengoed donker. Vrouw met litteken.” Het blijkt dat naast Antonia, Daniël en Suzanne ook heel wat andere personages in het verhaal een ‘litteken’ met zich meedragen. Je kwetsbaar voelen, het doden uit liefde, de onbereikbare liefde, eigenbelang en erkenning zijn thema’s die een rol spelen in het verhaal.

Poëtische taal
Nielsen slaagt erin om de verhaallijnen van alle personages logische met elkaar te verbinden tot een plausibel plot. Hij houdt de spanning vast – je wil doorlezen – en formuleert precies. Zo kan in het huis alles een dubbele bestemming hebben: voor bloemschikken of voor prostitutie, zoals de badkamers met lage douchekoppen. Dienen ze voor het makkelijk water geven van de bloemen of gebruiken de dames ze om zich van onderen op te frissen. Is de villa nu een bordeel, een safehouse of een cultureel centrum waar aan bloemschikken gedaan wordt? Het zijn de poëtische passages die je op meerdere manieren kunt uitleggen, die de roman qua taal zo aantrekkelijk maken: “In de kamer is alles voor het bloemschikken voorhanden, dus ook een voorraad van de onmisbare rubber omhulsels waarmee wordt voorkomen dat tere bloemstengels hun kostbare spannen verliezen, waarna ze slap zouden gaan hangen.”

Vrouw met litteken is geen ‘snel’ verhaal. Je moet er de tijd voor nemen. De ontdekkingstocht door Huize Constance wordt tot in detail verteld. Daardoor ‘stroeft’ het verhaal. Anderzijds hoort het wel bij de nauwgezetheid waarmee Daniël en Suzanne het raadsel ontrafelen en word je betrokken in het proces van het oplossen van de zaak rondom Antonia.

Neemt Daniël uiteindelijk het schilderspalet ter hand om Suzanne te portretteren en zo zijn liefde aan haar te verklaren? Of…?



Eerder gepubliceerd op Bazarow

Leesadvies voor jongeren
Roman die leest als een spannend boek. Geen 'snel' boek, maar een boek waar je de tijd voor moet nemen.

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Jan Stoel

Gesponsord

Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?

Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.

De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?

Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.

Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...

Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?

De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?

Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.

Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?

Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.

Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.

Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.

Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.

Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.

Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.

Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.

Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.

Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.

Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.

Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.

Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.

Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...

Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!

Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...

Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.

Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.

Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.

De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.

Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.

Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.

Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.

Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …

Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.

Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.

Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.