Op weg naar Atlantis

Tine Bergen (1981) heeft met Wat je weten moet een boeiende psychologische thriller geschreven. Lea is haar hoofdpersonage. Je kruipt als het ware in haar hoofd en vanuit haar ik-perspectief beleef je wat haar overkomt/overkomen is. Bergen gebruikt suspense om de spanning op te bouwen. Suspense betekent uitstel en dat is precies wat er gebeurt. Je wordt constant aan het twijfelen gebracht, weet niet wat de clou van het verhaal gaat zijn. Bergen voegt daartoe mondjesmaat informatie aan het verhaal toe.

Het is alsof je participeert in het verhaal. Vanaf de eerste zin is het raak. Lea en haar dochter Alice rijden ’s nachts om drie uur door de bloedhitte in een noodgang over de Route du Soleil. Lea wil sneller. “Het moet zo snel dat ik niet meer achterom hoef te kijken. […] Er is geen weg terug. Of er nog een vooruit is, zal de komende nacht uitwijzen.” Een veelzeggende zin, zo zal blijken. Je verbeelding wordt meteen geprikkeld. En als ze dan op een parkeerplaats de handen wast en de vuilwitte gootsteen rood kleurt ga je bedenken wat er gebeurd is, sterker nog wil je weten wat er aan de hand is. In ongeveer één pagina zorgt Bergen ervoor dat je op het puntje van je stoel zit en trekt ze je in het verhaal om je pas op de laatste pagina verbluft achter te laten. Dan komen alle lijntjes bij elkaar, snap je details die ze ogenschijnlijk terloops, maar o zo doordacht, in het verhaal ingebracht heeft.

Ongepast gedrag?
Het is duidelijk dat Lea het niet makkelijk heeft. Ze staat strak van de stress want ze is ontslagen als grafisch designer, heeft een veeleisende dochter en haar huwelijk met Jorge heeft gelukkiger tijden gekend. Het is duidelijk dat ze zich opnieuw moet uitvinden. Om weer balans in haar leven te vinden rijdt ze met Alice naar haar ouders in het Franse Creset. Vader blijkt niet thuis en de relatie met haar moeder is ook al niet optimaal: “Mama begroette me liever vanachter haar fornuis. Duidelijke grenzen en afstanden, dan functioneerde mama en ik samen het best. Als we te dichtbij kwamen, kropen we elkaar meteen genadeloos onder de huid.” Lea denkt zich te kunnen ontspannen, maar al snel lijkt ze van alle kanten onder druk te staan. Haar zesjarige dochter Alice is een dwingelandje dat ze maar niet onder controle krijgt, de oude buurman van haar moeder Philippe is er op de vreemdste momenten en lijkt zich ongepast op te stellen tegenover haar én Alice, dan zijn er allerlei berichtjes die ze via haar gsm binnenkrijgt en heeft ze het geval dat haar (ex)-man Jorge altijd in haar buurt is. Haar moeder wil controle over haar en dringt er onophoudelijk op aan dat ze haar medicijnen neemt. Lea wordt er paranoia van en klaagt constant over ‘stroop in haar hoofd’ (deze zinsnede komt een beetje te vaak voor). Ze worstelt met het moederschap, de relatie met Jorge en ze heeft verdriet. Ze is radeloos op zoek naar zichzelf, zoekt opnieuw de liefde waarvan ze voor de geboorte van Alice zo genoot. Maar er zijn ook ‘hulplijnen’, zoals haar beste vriendin Sascha met wie ze telefonisch contact heeft. Lea voelt zich alleen staan, maar is dat ook zo?

Littekens
Het verhaal is prachtig gestructureerd. Een eerste verhaallijn staat in cursief. Het beschrijft de tocht in de auto die Lea maakt naar Creset maakt. Hierin verwerkt Bergen allerlei details en verwijzingen die naar de ontknoping lijden. Zo heeft Lea diepe, rode striemen die over haar polsen lopen. “Ze prikken en jeuken. Af en toe beginnen ze weer te bloeden. Bijna verbergen ze de dunne, roze littekens die al maanden mijn polsen ontsieren.” Deze zin lijkt te verwijzen naar een zelfmoordpoging van Lea, maar gaandeweg het verhaal krijgt zo’n weloverwogen geformuleerde zin een andere betekenis. Dit is nu zo’n voorbeeld van het inbrengen van suspense in het verhaal. De littekens die al maanden de polsen ontsieren is ook een verwijzing naar wat er echt gebeurd is. Dan is er de verhaallijn die gaat over het verleden: hoe Jorge en Lea elkaar hebben leren kennen, de geboorte van Alice, het verschil in inzicht op het gebied van opvoeden en de conflicten die het oplevert, maar ook het elkaar eigenlijk niet kunnen missen. De derde verhaallijn speelt zich af in Creset en laat zien dat Lea steeds verder de weg kwijt raakt, iedereen wantrouwt. Die onzekerheid laat Bergen je voelen door allerlei wendingen in het verhaal aan te brengen. Zo krijg je een bloedhekel aan de irritante Alice, vertrouw je Jorge voor geen cent, denk je dat Philippe een viezerik is, vindt je de moeder dominant. Maar niets in deze thriller is wat het lijkt.

Ontknoping
Bergens schrijft in korte hoofdstukken, houdt de spanning vast (al is er wel humor om even lucht te krijgen). De dialogen zijn spits, de stijl is fraai. Bijvoorbeeld dit tweegesprek over houden van tussen Lea en Alice: “Als ik het kon, zou ik je helemaal in me trekken, mompelde ik. Daar ben ik al geweest, mama. Alice keek parmantig.” Het verhaal hamert zich naar de ontknoping. De auteur geeft spaarzaam iets prijs. Niet voor niets draagt de thriller de titel Wat je weten moet. Je wil snel doorlezen, maar het zijn weldoordachte zinnen die je toch dwingen even pas op de plaats te maken: Een zin als “Ik raakte dingen kwijt. Dat was mijn specialiteit” gaat verder dan het kwijt raken van spullen. En dan is er de metafoor van Atlantis, dat mythische eiland, dat paradijs dat door een grote ramp onder water is verdwenen. De idylle van Atlantis speelt een rol wanneer Jorge en Lea dromen van geluk. “Laten we naar Atlantis gaan” zeggen ze tegen elkaar als ze met hun voeten in de Atlantische Oceaan staan. Vinden ze Atlantis?

Lees en huiver, geniet van dit psychologisch drama en kom erachter hoe het echt zit.

—

Recensie verscheen eerder op Bazarow.com

Leesadvies voor jongeren
Psychologische thriller vol suspense. Verrassende wendingen. Gaaf plot.