'Eén hartslag vormen we'
Het thema van de Poëzieweek 2018 is Poëzie en theater. Die hebben met elkaar te maken. Het vertellen van verdichte verhalen is van alle tijden. Denk maar aan de Illias en de Odyssee van Homerus, de Edda, de troubadours.
Bij de aankoop van poëzie krijgt men in deze week de mooi vormgegeven bundel met de intrigerende titel Wat ons had kunnen zijn van de veel bekroonde dichter Peter Verhelst (1962). Verhelst schrijft ook romans, toneel, is performer én regisseur.
Poëzie krijgt een andere dimensie als het ook ‘uitgevoerd’ wordt, als er een 'voorstelling' van gemaakt wordt, het verbonden wordt met andere kunstdisciplines. Vaak versterken ‘beeld’ en ‘taal’ elkaar.
Peter Verhelst zei over het thema in Trouw: 'Theater speelt zich niet alleen af in de schouwburg, maar ook op pleinen, op straat, in de slaapkamer. Overal waar de ene mens de andere tegen het lijf loopt en dat ene lichaam op dat andere lichaam reageert en er dus communicatie ontstaat, mogelijkheden, misverstanden, een dans, geluk en verdriet.’
Wat ons had kunnen zijn is een toegankelijke bundel die ons de ogen opent. Waar hadden we als mensheid kunnen zijn, wat houdt ons toch steeds tegen, gaat het alleen maar om de macht (van het woord) of is het juist de stilte die we moeten zoeken?
In het openingsgedicht, met als titel 'Wachten op Godot', wacht de 'ik-figuur' op mensen die nooit komen opdagen. Er is geen ontmoeting.
"Zoveel verlangen - gegil van meeuwen.”
De bundel eindigt met “Woorden, woorden, woorden…” (gebaseerd op Hamlet van Shakespeare). Heel veel communicatie, maar weinig stilte:
"Niemand weet naar welk verhaal Stilte zoekt - elke nacht
ijlt ze door de straten. We duwen onze onderbuik tegen het raam,
Naakt staan we achter glas van haar te dromen."
Hier tussendoor meanderen acht andere gedichten waarin onder meer ontmoeting en confrontatie een rol spelen. Een mooi voorbeeld hiervan is het gedicht 'Man met piano', opgedragen aan de Oekraïner die in 2004 oog in oog met de oproerpolitie piano speelt op straat en waarbij de piano het wint:
"We slepen de piano achter ons aan onder een wolk
in de vorm van een piano.
Eén hartslag vormen we. Dreunend.”
Verhelst laat zich inspireren door de ‘toneeltraditie’: Euripides, Joost van den Vondel, Shakespeare en Samuel Beckett zijn daar voorbeelden van. Om de lezer wat meer inzicht in de achtergrond van de gedichten te geven zijn achter in de bundel korte aantekeningen bijgevoegd.
Theater is spel, net zoals poëzie 'spelen met woorden' is. In deze bundel komen beide 'spelvormen' bij elkaar. De rode draad in de bundel is de spanning tussen werkelijkheid en verbeelding. Niet voor niets heet een van de gedichten 'De weereld is een speel toneel / elck speelt zijn rol en kryght zijn deel' (Joost van den Vondel):
"Iemand gooit een roos op het podium
maar het is niet de roos of de hand die gooide
zelfs niet het gooien, maar het vallen
dat niet het vallen is op een holle, houten vloer."
Ontroerend is het in memoriam voor Joop Admiraal met als beeld een deel uit de voorstelling Sonic Boom. In een dansduet droeg danseres Laura Aris Joop Admiraal en legde hem uiterst voorzichtig voor dood op de grond:
"We gaan de schouwburg uit, elk met een lichaam op de rug,
stappen in de auto, rijden naar huis.
In de slaapkamer leggen we ze mond aan mond
alsof ze horizontaal in bed staan."
De titel van de bundel is de openingszin van het gedicht ‘Souffleur,’ iemand die ons dingen influistert die latent wel aanwezig zijn, maar ons niet te binnen willen schieten. In dit gedicht fluistert de auteur ons in dat het mooi geweest zou zijn als er meer saamhorigheid zou zijn.
“We zitten elk in een kamer uit te kijken
over de zee naar wat daar opduikt, zonlicht
maar we weten niet wie we zijn.” “Zo graag
had ik iedereen behoed voor het ergste,
maar het beste moest nog komen.”
Deze slotregel geeft hoop.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Jan Stoel
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
