De oorsprong van de Vlaamse misdaadroman

Alan Cordell’s Zaïrese houtbedrijf wordt na 15 jaar door het labiele regime van president Mobutu genationaliseerd. Cordell wordt uitgewezen en zint op wraak. Wanneer Mobutu’s regime zelf ten val komt en de ex-president zijn land ontvlucht om zich na een tussenstap in Zwitserland terug te trekken op een landgoed in het Belgische Ukkel, ziet Cordell zijn kans schoon om die wraakobsessie om te zetten in daden. Cordell’s onervarenheid doet al snel de alarmbel rinkelen bij de Amerikaanse inlichtingendiensten.
Wat is de houdbaarheidsdatum van een misdaadroman? Kodiak .58 (de naam verwijst naar een dubbelloops vuurwapen) dateert tenslotte al van 1979 en was – als je het eerder autobiografische Gangreen 2 even buiten beschouwing laat – de eerste misdaadroman van “schandaalschrijver” Jef Geeraerts.
Op enkele minieme details na (het verhaal speelt zich af in het pre-GSM tijdperk en dat staat in schril contrast tot de 24-toestanden waaraan we tegenwoordig gewend zijn) blijkt Kodiak .58 niets van zijn kwaliteiten verloren te hebben en zou als nieuw uitgegeven misdaadverhaal zonder meer zijn plaats kunnen opeisen in het huidige overweldigende aanbod.
Kodiak .58 volgt het stramien van Frederick Forsyth’s De dag van de jakhals uit 1972. Je zou het haast een hommage aan dit boek kunnen noemen (het kat- en muisspel tussen opsporingsdiensten en dader, het uittesten van het moordwapen, de voortdurende identiteitswisselingen...).
Maar Kodiak .58 is veel minder een roman dan De dag van de jakhals. Jef Geeraerts voelt zich naar eigen zeggen eerder journalist dan schrijver. Hij dicht zichzelf zo weinig fantasie toe dat hij zich verplicht voelt om zo’n grondige research te doen, een research die in Geeraerts’ geval bijna mythisch genoemd mag worden. Van Jef Geeraerts zou je haast denken dat hij beter op de hoogte is van de werking van de CIA dan alle Amerikaanse misdaadauteurs samen
Kodiak .58 laat zich dan ook meermaals lezen als pure onderzoeksjournalistiek. De stijl is gortdroog en zakelijk en in die zin passen de erg gedetailleerde technische uitwijdingen over wapens,de methoden van informatievergaring, alarmsystemen, gifstoffen, e.d. dan ook perfect in het geheel en voelen nooit overbodig of artificieel aan. De actiescènes worden duidelijk beschreven. Om de snelheid van het gebeuren aan te tonen en hiermee de professionaliteit van de personages in de verf te zetten schakelt Geeraerts vaak over op een spervuur van erg korte zinnen van vaak niet meer dan twee, drie woorden.
Ondanks alle techniek en organisatie, blijkt op het einde dat de aanleiding voor het in gang zetten van het hele wereldomvattende speurwerk niets meer is dan een slecht afgelopen liefdesrelatie. Mooi en menselijk. Of dit Geeraerts’ manier is om ons aan te sporen tot een beetje meer bescheidenheid laat ik in het midden.
Kodiak .58 betekent ook de overgang van Jef Geeraerts van autobiografisch werk naar fictie. Beide elementen zitten verwerkt in het geheel. De opvolger voor Kodiak .58 is De coltmoorden, Geeraerts’ eerste “zuivere” politieroman, zij het nog zonder het bekende duo Vincke & Verstuyft.
Met goed 204 bladzijden gebalde energie - amper 8mm(!) lectuur in de nieuwe gebonden 3e misdaad-cyclus - blijft Kodiak .58 moeiteloos overeind na al de jaren. Meer nog, het feit dat Kodiak .58 niets aan kracht en frisheid heeft verloren sinds ’79 is het bewijs dat dit wereldliteratuur is van het hoogste niveau. Te lezen en te herlezen, een leven lang...