Prachtig, ontroerend, meeslepend

Fransje Hermans komt als 14-jarige jongen onder een cyclomaaier terecht. Hij belandt in een rolstoel en kan niet meer spreken. Het leven lijkt hem niet veel meer te bieden te hebben, tot in het dorp waar hij woont, Lomark, een nieuwe, excentrieke jongen opduikt, Joe Speedboot. Joe zet het leven in het dorp flink op stelten en er ontwikkelt zich een bijzondere vriendschap tussen Fransje en Joe. Dan verschijnt ook PJ, de knappe dochter van een Zuid-Afrikaanse tandarts, en alle jongens in het dorp zijn op slag verliefd op haar. We volgen de verwikkelingen die dit alles met zich meebrengt en wat de invloed hiervan op Fransje is, met ups en downs, vreugde en verdriet, vriendschap en verraad, illusies en desillusies.

Het verhaal deed me al heel snel denken aan een boek dat me eerder fascineerde, Knielen op een bed violen. Dat heeft te maken met de setting (een dorp aan een rivier in de buurt van de Duitse grens) maar vooral ook met de manier waarop je in een heel persoonlijk levensverhaal van een opgroeiende jongere wordt meegenomen. Joe Speedboot is geschreven in de ik-vorm, vanuit het perspectief van Fransje, en doordat hij alle ervaringen, gevoelens en gedachten zo mooi beschrijft, komt het verhaal heel dicht bij en wordt je er volledig in meegezogen.

Door zijn situatie zoekt Fransje naar zingeving in zijn leven, maar vindt die zelf niet. “Dromen mag, maar denk niet dat je iets te verwachten hebt”, is zijn gedachte. Haaks daarop staan de levensfilosofieën van Joe: “If you can’t join them, eat them” en “Overmoed is net zo belangrijk als talent; ik kan het niet maar doe het toch”. Prachtig is dan ook de tegenstelling tussen Fransje, die vrijwel niets kan, en de onstuimige Joe, die met o.a. bomaanslagen en een zelfgebouwd vliegtuig zijn eigen leven tot een avontuur maakt. De vriendschap die ontstaat is daardoor op het eerste gezicht heel onwaarschijnlijk (wat ze hebben ze immers elkaar te bieden?) maar toch heel oprecht. En als Fransje in een simpel baantje dat zijn vader voor hem in petto heeft, bedrogen wordt, komt Joe met een geniaal plan dat van Fransje een nieuw mens maakt. Voor Fransje is Joe de “de mogelijkheden-man”.

Boeiend is ook de kennismaking van Fransje met de samoerai-cultuur waar hij veel over leest, en hoe hij deze toepast in zijn eigen leven. Dit vorm ook de tweedeling in het boek (Penseel en Zwaard).

Een bijzonder plek is er nog weggelegd voor PJ. Als zij na afronding van de middelbare school naar Amsterdam gaat om daar te studeren en een relatie met een schrijver krijgt, zijn Fransje en Joe gedesillusioneerd. Maar uiteindelijk komen zij achter een pijnlijke waarheid over PJ, die je ook als lezer diep raakt.

Het boek is geschreven op meeslepende wijze, met humor maar ook vol emoties, inspiratie en levenslessen. Dank aan Heel Nederland Leest om dit boek opnieuw de aandacht te geven die het volledig verdient!