Leven tussen hoop en vrees

Parable of the Sower (De Zaaier) is geschreven in 1993 en speelt zich af in de jaren 2024-2027, feitelijk dus in onze huidige tijd.

Lauren Olamina, een 15-jarig zwart meisje, groeit op in Robledo, net buiten Los Angels. Door klimaatcrisis en economisch verval is Amerika één grote chaos. Het regent nog maar eens in de 6 jaar, waardoor water duurder is geworden dan benzine. Moorddadige bendes, plunderingen en zelfs kannibalisme bepalen het dagelijks leven; mensen worden voortdurend uitgebuit, beroofd of gedood, er heerst armoede en er is amper nog werk. Lauren woont met haar familie en enkele andere families in een ommuurde buurt waar de mensen nog relatief veilig zijn. Laurens vader is predikant. Door alles wat zij om zich heen ziet gebeuren, begint zij zich steeds meer af te vragen of de God waarover haar vader preekt nog wel bestaat. Zij bedenkt een eigen godsdienst, die ze Earthseed noemt, waarin God geen vast gegeven is maar onderhevig is aan verandering en interpretatie. Geïnspireerd door maanreizen ziet zij de toekomst van de mensheid tussen de sterren. Als haar vader en overige familie wordt gedood, besluit Lauren met enkele vrienden Robledo te verlaten en naar het noorden te trekken, in de hoop ergens een beter leven op te kunnen bouwen in een gemeenschap die haar ideeën ondersteunt.

Het verhaal is geschreven in dagboekvorm en omvat een tijdspanne van ruim 3 jaar. Het boek is zeer toegankelijk, ook qua (Engels) taalgebruik.

Het verhaal van Lauren is fascinerend en beangstigend tegelijk. Fascinerend is het om te lezen hoe een meisje van 15 een zo volwassen kijk op het leven heeft, ideeën heeft waar ze voor staat en die ze verdedigt en bovenal hoop durft te hebben in een wereld die reddeloos verloren lijkt. Voortdurend probeert Lauren haar vrienden en reisgenoten mee te nemen in de verandering die ze ‘predikt’. Beangstigend, omdat de eerste sporen van verval helaas al om ons heen zichtbaar zijn (discriminatie, klimaatverandering, het vuurwapengeweld in Amerika). In die zin is dit boek veel beangstigender dan scenario’s uit bijv. 1984 of Brave New World, waarmee dit boek vaak in één adem genoemd wordt. In de wereld van dit boek rest nog slechts een flinterdun laagje beschaving, en zijn de meeste mensen tot egoïstische monsters verworden. Het zet je ook aan het denken: hoe zou ik zelf reageren in een dergelijke wereld? Zou ik moorden en plunderen om mijn eigen bestaan veilig te stellen? Hoe ver gaat het moreel besef van mensen in levensbedreigende situaties? Butler beschrijft dit op meeslepende en zeer realistische wijze, waardoor je als vanzelf in het verhaal wordt meegezogen. Met het gezelschap van mensen die zich tijdens de reis van Lauren bij haar aansluiten, zet Butler boeiende en heel uiteenlopende karakters neer, die met elkaar een dwarsdoorsnede van de bevolking vormen, waar iedereen zich in kan herkennen.

Bijzonder is ook nog een gave die Lauren heeft: zij is hyperempathisch, en voelt daardoor letterlijk zowel de pijn als het geluk van anderen en bloedt soms zelfs net als slachtoffers. Deze gave heeft ze verworven vanwege drugsmisbruik van haar moeder.

Het verhaal draait eigenlijk om de keuze die wel als mens allemaal hebben: verschuilen we ons achter oude zekerheden, ook als die langzaam wegvallen, of durven we actie te nemen en ons leven te veranderen, ook al biedt die verandering voor nu geen enkele zekerheid? Als we leven tussen hoop en vrees, welke keuze maken we dan?

Butler had beoogd dat het verhaal een serie boeken zou gaan vormen. Helaas is het vanwege haar overlijden bij twee delen gebleven ( deel 2 is Parable of the Talents, 1998).