Geen thriller maar een prachtige roman

Patrick deWitt (1975) is geboren in Canada maar woont in Portland, Oregon. Hij heeft tot nu toe twee boeken geschreven, waarvan het tweede, De gebroeders Sisters, in 2012 in Nederlandse vertaling is uitgegeven en zowel op Crimezone.nl als in de Detective- en Thrillergids van Vrij Nederland bekroond werd met vier sterren. Met Afwassingen  is nu ook zijn debuutroman in het Nederlands verschenen.

Het is een prachtige, absurdistische en bij vlagen briljante 'roman'. Maar – en daar zit hem de crux – dit is geen 'thriller'. En daar dit boek als thriller is aangeboden, bemoeilijkt dat enigszins het schrijven van een recensie voor Crimezone. Echter, het boek zonder meer terzijde schuiven omdat het geen thriller is, doet groot onrecht aan dit debuut. Vandaar toch deze recensie.

De naamloze jij-figuur is een lapzwans, een dronkelap en drugsgebruiker die als barman in een louche bar werkt. Door zijn ogen maakt de lezer kennis met andere losers die de bar bevolken en met wie hij een wankele verstandhouding opbouwt die voornamelijk is gebaseerd op het verstrekken van gratis drankjes. Scherpe observaties, die worden neergezet als korte aantekeningen voor een te schrijven roman, geven een triest beeld van een triest leven. Pas wanneer zijn vrouw hem heeft verlaten, vallen de schellen van zijn ogen en probeert hij zijn leven weer op orde te krijgen.

Patrick deWitt mengt zwarte humor met absurdistische taferelen en een stel hoogst onvoorstelbare hoofdpersonen. Fascinatie en ergernis wisselen elkaar af wanneer je leest over de doelloze zuippartijen en de naargeestige omstandigheden van de bezoekers van de bar. En soms gaat deWitt over de top – bijvoorbeeld bij de beschrijving van een gangbang met een paar prostitués – maar je hoopt ook van harte dat de verteller zijn leven weer op orde krijgt. Lukt dat? Kan hij zichzelf 'afwassen'?

Afwassingen  is een vreemd maar aantrekkelijk boek. Het is deels autobiografisch, maar in een interview geeft de schrijver aan niet in detail te willen treden over welk deel dat is. Op de achterflap wordt het boek "een pastiche van een roman" genoemd. En net als de hoofdpersoon het woord 'afwassingen' moest opzoeken in het woordenboek, heb ik het woord 'pastiche' opgezocht. En dat is precies wat deze roman in geslaagde vorm is.