Goed, evenwichtig en vlot lezend coming of age verhaal
Hou het stil is het thrillerdebuut van de Nederlandse theatermaker en schrijver Wim Bax (1971). Het is echter niet zijn eerste publicatie. Hij heeft bijvoorbeeld samen met Harm Edens en Ger Apeldoorn het non-fictieboek De gebruiksaanwijzing van de man geschreven. Verder werd hij in 2016 genomineerd voor de ECI Debutantenprijs met het korte verhaal 'Kruis', over een man die strijd tegen zijn gevoel van overbodigheid na zijn pensionering. De vakjury zegt hierover: 'Dat "Kruis’ toch geen pessimistisch verhaal is geworden, danken we aan de lichte toets van Bax."'
Die lichte toets vinden we ook terug in Hou het stil. Hoofdpersoon is derdejaars student medicijnen Jacob die in mei 1961 terug naar huis wordt geroepen omdat zijn verstandelijk beperkte broer Jos hun moeder heeft aangevallen. Jos zit in 'het gesticht' en hun moeder ligt zwaargewond in het ziekenhuis en overlijdt korte tijd later. De lichte toets wordt onder andere geïllustreerd met de volgende zin, op het moment wanneer hij bijna bij het dorp aangekomen is en even een rustpauze neemt. Hij besluit dan op een gegeven moment toch maar door te gaan 'omdat een mens nou eenmaal niet eeuwig aan de kant van de weg kan blijven zitten'.
De sfeer in het dorp is broeierig. Niet alleen door de hoge temperatuur, maar ook door de onverwachte dingen die gebeuren in de periode nadat Jos zijn moeder heeft aangevallen: het lijk van een vrouw die in het bos wordt gevonden, de dorpsagent die zich (per ongeluk?) door het hoofd schiet met zijn eigen wapen, een boer die zich ophangt. Jacob zoekt samen met Guido Kroon, de psychiater die Jos behandelt, naar verklaringen, maar is zijn rationele geest in staat die te vinden?
Bax heeft met Hou het stil een mooi romandebuut afgeleverd. De taal is helder, meeslepend en beeldend. Je proeft de hitte, ruikt de geur van het land en ondergaat de benauwdheid van het leven in een klein dorp. Oudere lezers zullen nostalgisch opveren bij het lezen over brillantine, karnemelksepap en Benco (zoete herinneringen!) en jonge(re) lezers krijgen een inkijkje in het dorpse leven anno begin jaren 60 van de vorige eeuw.
Het boek kan worden getypeerd als een spannende coming of age-roman. Een jonge man keert vanuit de stad terug naar zijn geboortedorp. Het dorp ligt ergens op het platteland en het leven lijkt er te hebben stilgestaan. Zijn vader is al jaren dood en zijn moeder heeft hem en zijn broertje alleen opgevoed, met hulp van zijn oom Frans, de dorpsdokter. Hij en tante Martine hebben nooit kinderen gekregen en hebben zich altijd om de kinderen bekommerd. Bax schetst hier een veilige, stabiele en liefhebbende omgeving voor de kinderen. Een wereld die nu, 15 jaar later, een grote leugen blijkt te herbergen waardoor zowel in de familie als in het dorp een uitbarsting van heftige emoties alle zekerheden omverwerpt.
Jacob ontwikkelt zich gedurende het verhaal tot een persoon die stevig in zijn schoenen staat, met een heldere blik op de toekomst en op wie hijzelf is. Ook de andere hoofdpersonen, zoals oom Frans, tante Martine en de jonge psychiater Guido, komen goed uit de verf. Het zijn aangename personen met wie je graag meeleeft. De onderlinge verhoudingen en passies worden ook heel mooi en met liefde uitgewerkt.
De spanning in dit boek zit voornamelijk onderhuids. Heel subtiel wordt de sfeer beklemmender gemaakt, mede door een paar bovennatuurlijke gebeurtenissen. Bax doseert dat goed, waardoor het geen horrorverhaal wordt. Het geeft juist een extra dimensie aan de plot. De subtiele spanning, de lichtere toets die als kleine ontspanningsmomenten in het boek voorkomen en de vreemde sensatie van het lezen van een geschiedenis van 60 jaar geleden, zijn samengesmeed tot een goed, evenwichtig en vlot lezend verhaal.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Janneke Bouwman
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
