Krachtige vertelling met interessante thema's

Marij van der Meij (Nederland, 1951) is na haar pensionering begonnen met schrijven. Inmiddels heeft zij twee boeken gepubliceerd: Bevroren behoeften (2020), en Lot (2024).

Beide boeken spelen zich voornamelijk af in Australië, met een hoofdpersoon die oorspronkelijk van Nederlandse afkomst is. In Lot gaat het om ‘Lot van Millo, Nederlandse, 53 jaar, onderwijzeres, woont alleen’, zoals ze door één van de bijfiguren wordt getypeerd. Dat zijn de woorden waarmee alles en toch ook niets is gezegd over deze vrouw, die in Niemandsland, een stuk land achter Holloways Sand ten noorden van Cairns, woont. Daar geeft ze via de satelliettelefoon les aan kinderen in de Outback. Verder is ze voornamelijk op zichzelf in een huis dat ze zelf heeft gebouwd, aan de rand van een dorpje waar niet veel meer is dan een kroeg en een buurtwinkel. Haar zelfgekozen eenzaamheid, resultaat van haar jeugd waarin ze voortdurend werd verlaten door diegenen die voor haar zouden hebben moeten zorgen, wordt doorbroken wanneer de vrijmoedige 5-jarige Frida op haar pad komt. Haar afgebakende wereldje wordt volledig op zijn kop gezet. Verzet ze zich daartegen of opent ze haar hart en haar leven voor anderen?

De auteur neemt de lezer mee op de ontdekkingstocht van Lot naar wie zij eigenlijk is. ‘Wees wie je bent’, maar wie is Lot? Het enige concrete dat zij over haar verleden weet is dat zij in Nederland te vondeling is gelegd. Zij is door haar pleegouders na een mislukt emigratie-avontuur op veertienjarige leeftijd achtergelaten in Australië. Ze is opnieuw in de steek gelaten. Opgevangen door Lady, een oudere dame, heeft zij een nieuw leven opgebouwd en is zij geworden wie zij nu is. Maar is dit de echte Lot of houdt die zich verborgen achter de onverschrokken houding van iemand die niemand nodig heeft?

Het verhaal wordt grotendeels fragmentarisch vertelt met flashbacks en perspectiefwisselingen. Door de vlotte, aantrekkelijke schrijfstijl is het boek een roman geworden met interessante karakters, waarbij ook enkele personen uit Bevroren behoeften weer ten tonele komen. Er komen verschillende thema’s aan de orde, waarbij met name de ontdekking van wie wij zelf zijn, afkomst en bloedbanden belangrijke onderwerpen zijn. Daarnaast wordt aandacht gevraagd voor de kwestie van de ‘gestolen generatie’ van de Aboriginals; een dramatische periode in de geschiedenis van Australië waarbij inheemse kinderen werden afgepakt van hun biologische ouders om op te groeien bij ‘witte’ ouders om zo te assimileren in de blanke samenleving. Van der Meij keert dit subtiel om door de ‘witte’ Frida op te laten groeien bij een Aboriginal vrouw. Verder zijn er zijsporen naar kinderporno en drugsgebruik maar die worden slechts aangestipt zonder verder expliciet uitgewerkt te worden.

Lot is een prachtig vertelling, weliswaar met een moeizaam begin waarbij het lastig is greep te krijgen op het verhaal, maar wanneer het verhaal eenmaal begint te lopen pakt het je vast en wil je alleen maar verder lezen. De auteur heeft een zeer toegankelijke schrijfstijl met een lichte toon waardoor het boek, ondanks de zware thema’s, nergens te heftig of te abstract wordt. Lot wordt van ongrijpbare eenling een vrouw die vrede heeft met zichzelf én met de mensen om haar heen. De ontwikkeling van haar personage is krachtig en indrukwekkend, hoewel het lastig blijft om haar te doorgronden. Daardoor is het ook moeilijk om volledig met haar mee te leven en blijft er ook lang een zekere afstand tussen hoofdpersoon en lezer. Een afstand die pas aan het eind van het boek echt wordt overbrugd wanneer de levenslijnen van alle personages met elkaar verenigd worden en eenzaamheid wordt omgebogen naar verbondenheid.

Met dank aan uitgeverij Elikser voor het recensie-exemplaar.